Sühreverdî Düşüncesinde Bilginin İmkânı ve Değeri

Authors : Fatih AYDIN

Pages : 659-680

Doi:10.5281/zenodo.4399263

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede İşrâkî filozof Sühreverdî’nin bilginin mahiyeti, kaynakları ve metodolojisi hakkındaki görüşleri ve Meşşâî düşünceye yönelik eleştirileri irdelenmektedir. Ontolojisini nur metafiziği üzerine kuran Sühreverdî, bilgiyle nur arasında ilişki kurar. Ona göre her şey nurunu ve yetkinliğini Nuru’l-Envâr’dan alır. Nur, aydınlatma özelliğinden dolayı karanlıkta olan her şeyi apaçık yapar. Bilinmeyenin bilgisine ulaşmak için duyular ve aklî çıkarımla başlayan bilme süreci nurlar âlemini aracısız müşâhede ile tamamlanmalıdır. Dolayısıyla bilme, zihnin duyular aracılığıyla tümel kavramlara ulaşmak için gerçekleştirdiği düşünme faaliyeti olmayıp varlıkların ardındaki hakikati bilebilecek yetkinliği kazanma sürecidir. Bu yönüyle filozof, Meşşâî filozofların epistemoloji anlayışlarına karşı çıkar. Sühreverdî onların metodunu bir konu hakkında sonuca ulaşmak için önermeler arası mantıksal bağlar kurma ve kıyasa dayalı akıl yürütme yolu olarak görür. Salt akıl ve duyu aracılığıyla elde edilen bu bilgi eksiktir. Sühreverdî eşyanın hakikatine ulaşmada objeyle aracısız ilişki kurmayı hedefleyen işrâkî bilgi metodolojisini gerekli görür. Ona göre gerçek bilgi akıl ve duyu organlarıyla değil, Tanrı’dan gelen bir nur ve iç aydınlanmaya dayanan sezgiyle elde edilir.
Keywords : İslam Felsefesi, Sühreverdî, Epistemoloji, İşrâk, Nur