İbnü’l-Cevzî’nin Zâdü’l-mesîr fî ‘ilmi’t-tefsîr’inde Kıraât Olgusu

Authors : İsmail ÖZTÜRK

Pages : 145-168

Doi:10.51450/ilmiyat.1072046

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kur’ân-ı Kerim’in okunması, hıfzı, tefsir ve yorumunda büyük kolaylık sağlayan kıraât ilmi Peygamber insert ignore into journalissuearticles values(s.a.s.); döneminde başlamış semâ ve arz yoluyla sistemli bir şekilde gelişerek günümüze kadar ulaşmıştır. Kıraatlerin desteklediği çok anlamlılık ve diyalektik yaklaşım sayesinde Kur’ân-ı Kerim diğer kutsal metinlerden farklı olarak hukukla ilgili ortaya çıkan yeni problemleri çözme hususunda donuk bir dogmaya dönüşmeden her devrin meselelerine çözümler sunan taptaze bir metin olarak varlığını sürdürmüş ve tüm zamanlarda insanlara rehberlik etmeye devam etmiştir. Bu yönüyle kıraatler Kur’ân’ın lafız ve mana bakımından ne kadar zengin bir kaynak olduğunu da ortaya koymaktadır. Her dönemde tefsir ilmiyle ilgilenen âlimler Kur’ân ilimleri arasında çok önemli bir konuma sahip olan kıraât ilmine önem vermiş ve eserlerinde kıraatleri ele almışlardır. İbnü’l-Cevzî’den insert ignore into journalissuearticles values(öl. 597/1200); önce yazılmış bazı kıraât kitapları hariç müfessirler manaya tesiri neredeyse hiç olmayan yalnız kelimelerde vaki olan usulle ilgili kıraât farklarına birinci derecede mana üzerinde etkili olan ferşle ilgili kıraât farklarına ise ikinci derecede yer vermişlerdir. Hem rivâyet hem de dirâyet tefsir ekolünün önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilen İbnü’l-Cevzî, Zâdü’l-mesîr fi ilmi’t-tefsîr isimli eserinde anlama etkisi çok az olan usulle ilgili kıraât farklarından ziyade bizzat anlama etkisi olan ferşle ilgili kıraât farklarına daha fazla yer vermiş ve kendinden önceki dönemin tefsir müktesebatını adeta özetlemiştir.
Keywords : Kıraât, Tefsir, Zâdül mesîr, İbnül Cevzî, Kıraât ve Tefsir Münasebeti