Yabani nohut genotiplerinin yüksek buhar basıncı açıklığında stoma iletkenlik indeksi değişimleri

Authors : Fatma BAŞDEMİR, Mehmet YILDIRIM

Pages : 128-136

Doi:10.33409/tbbbd.789236

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaygın olarak yetiştirilen kültür nohutları içerisinde kurağa ve sıcağa dayanım yönünden genetik varyasyon çok geniş değildir. Bu nedenle nohutta yabani türlerden dayanıklılık kaynaklarının ortaya çıkarılması önem arz etmektedir. Bu çalışmada yabani nohut genotiplerinin yüksek buhar basıncı açıklığı insert ignore into journalissuearticles values(VPD); koşullarında stoma iletkenlik indeksi değişimleri yüksek sıcaklık stresine tepki yönünden değerlendirilmiştir. Deneme materyali 26 yabani nohut genotipi ve 4 nohut çeşidinden oluşmaktadır. 26 yabani nohut genotipinin 20 tanesi Cicer reticulatum, 6 tanesi Cicer echinospermum türü içinde yer almaktadır. Bitkiler ölçüm zamanına kadar Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi sera koşullarında tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yetiştirilmiştir. Ölçümler kontrollü koşullarda sıcaklık ve nem ayarlanarak oluşturulan yüksek VPD stresi altında çiçeklenme öncesi ve bakla dolum döneminde gerçekleştirilmiştir. Her iki dönemde genotipler arasında bitki sıcaklığı ve stoma iletkenlik indeksi insert ignore into journalissuearticles values(lg); yönünden önemli farklılıklar belirlenmiştir. Genel anlamda yüksek genotipik varyasyona sahip yabani nohut genotiplerinde bitki sıcaklığı ve stoma iletkenliği yönünden değişim sınırları çok geniş bulunmuştur. Yabani türlerde çiçeklenme öncesi dönemde ortalama lg kültür enotiplerinden yüksekken, generatif dönemde düşük bulunmuştur. Yüksek lg değeri genotiplerde bitki serinleme yeteneği ve yüksek transpirasyonun göstergesi olmuştur. Çiçeklenme öncesi dönemde 11, bakla dolum döneminde ise 5 yabani nohut genotipinde lg değeri kültür çeşitleri ortalamasından daha yüksek bulunmuştur. Yabani türlerden C. reticulatum’da lg değeri her iki dönemde de C. echinospermum genotip ortalamalarından yüksek bulunmuştur. Eğil-073 ve Sırnak 060 yabani genotipleri her iki dönemde kültür genotiplerinden yüksek lg’ye sahip olarak, sıcaklık stresine karşı stabil dayanım göstermiştir. Sonuçlar mevcut genotiplerin nohutta sıcağa ve kurağa dayanıklılık ıslah programlarında başlangıç materyali olarak kullanılabileceğini göstermektedir.
Keywords : Stoma İletkelik İndeksi lg, , Yabani nohut, Yüksek buhar basınç açıklığı, Sıcaklık stressi