Sodyumlu Sulama Sularının Toprak Tuzluluk Değişimine Etkisi

Authors : Ayşe ERTAŞ PEKER, Hasan Sabri ÖZTÜRK

Pages : 102-115

Doi:10.21657/topraksu.713951

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2020-09-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Sodyum içeren sulama sularının kullanımı, toprakların sodyum içeriklerinin artmasına neden  olmaktadır. Bu çalışmada, Na+ içeren sulama sularının kullanımı sonucunda, topraktaki pH ve EC  değerlerinin izlenmesi amaçlanmıştır. Deneme tarla koşullarında, üç tekerrürlü ve beş uygulama olacak  şekilde yürütülmüştür. EC değerleri <3 dS m-1 ‘den düşük olan 20 ve 40 SAR değerlerindeki sular NaCl  ve NaHCO3 tuzlarından yapay olarak hazırlanmış ve damla sulama yöntemi ile uygulanmıştır. Deneme  süresince on beş sulama yapılmış ve her beş yıkama sonrası alınan toprak örneklerinde belirtilen  toprak tuzluluk parametrelerinin değişimi izlenmiştir. NaCI uygulamalarının her iki dozunda da toprak  pHe’sının 2. dönem sonuna kadar önemli düzeyde artmadığı, hatta 2. dönem süresince sadece SAR 20  uygulamasında önemli düzeyde azaldığı ve sulama öncesi döneme benzer sonuçların olduğu, sadece  kış yağışlarından sonra 3. dönemden itibaren pHe’nın artmaya başladığı belirlenmiştir. SAR 40 sulama  suyu uygulamasında, NaHCO3 tuzu toprak pH`sını 4. periyodun sonunda 8.28`e yükseltirken, NaCl tuzu  toprak pH`ını 7.65`e yükseltmiştir. Toprak yüzeyinde ve alt katmanlarda ECe değerlerinin özellikle NaCl’lü  suyun kullanılmasıyla, her iki tuz çeşidinde de SAR daki artışa paralel olarak arttığı belirlenmiştir. Ayrıca 2.  ve 3. dönem arasında kış yağışlarının etkisiyle tuzların üst toprak katmanından alt katmanlara taşındığı  tespit edilmiştir. Başlangıç dönemindeki ortalama toprak ECe, değeri 0.60 dS m-1, NaCI uygulamasının  SAR 40 dozunda 4.dönem sonunda 0-10 cm toprak derinliğinde 5.53 dS m-1 e ulaşmıştır. Sonuç olarak  pHe’nın değişik SAR değerlerine sahip sulama sularının deneme süresince yapılan on beş sulama  sonrasında toprakların tamponlama özelliğinden dolayı belirgin olarak değişmediği, sulama suyu  tuzluluğuna bağlı olarak ECe’nin değişiminde sulama dönemleri arasında istatistiksel olarak farklılıkların  olduğu belirlenmiştir.
Keywords : Sodyum, SAR, pH, EC, sulama, toprak tamponluğu