Bir Aktivist Olarak Hasan Basri Çantay’ın Düşüncesinde Pratik Ahlâk Temaları: Din ve Ahlâk Psikolojisi Perspektifinden Semantik Analizler

Authors : Mustafa KOÇ

Pages : 107-156

View : 8 | Download : 6

Publication Date : 2015-12-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin amacı, bir aktivist olarak Hasan Basri Çantay’ın düşüncesinde yer alan bazı pratik ahlâk temalarının semantik analizlerini yapmaktır. Çantay’ın hayatı, eserleri ve kişiliğiyle ilgili kısa bilgiler verilerek başlanan makalede ele alınan pratik ahlâk temalarının semantik analizleri, sosyal bütünleşme ve sosyal çözülme ile din arasındaki ilişki dikkate alınarak yapılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda ‘insert ignore into journalissuearticles values(i); hoşgörülü olmak, insert ignore into journalissuearticles values(ii); iyiliği emretmek- kötülüğü yasaklamak, insert ignore into journalissuearticles values(iii); kötülüğe iyilikle karşılık vermek, insert ignore into journalissuearticles values(iv); yetimi korumak’ gibi sosyal bütünleşmeye vurgu yapan ahlâkî değerler ile ‘insert ignore into journalissuearticles values(i); nifak/sosyal düzeni bozmak, insert ignore into journalissuearticles values(ii); dalkavukluk yapmak, insert ignore into journalissuearticles values(iii); evlilik dışı cinsel ilişkide bulunmak, insert ignore into journalissuearticles values(iv); içki içmek vb zararlı alışkanlıklar’ gibi sosyal çözülmeye vurgu yapan ahlâkî problemler din ile ilişkilendirilerek ele alınmıştır. Sonuç olarak, etno-metodolojik ve nomotetik yaklaşımlara dayalı pratik ahlâk temalı düşüncelerini oluşturan Çantay’ın, insert ignore into journalissuearticles values(a); yaşadığı dönemin bireysel ve sosyal sorunlarına ilgi duyduğu; insert ignore into journalissuearticles values(b); ülkenin savaş dönemi ve sonrasındaki çözüm bekleyen sorunlarına dinsel ve etik değerler çerçevesinde pratik çözüm önerileri içeren ‘sosyal ahlâk reçeteleri’ sunmaya çalıştığı saptanmıştır.
Keywords : Hasan Basri Çantay, Sosyal Ahlâk, Sosyal Bütünleşme, Sosyal Çözülme