Muhammed Ed-Destinâî’nin Âdâbü’l-Müftîn Adlı Risâlesi: İnceleme ve Tahkîk

Authors : Şenol SAYLAN

Pages : 245-270

Doi:10.33718/tid.529069

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İftâ faaliyeti ve usûlü ile ilgili hususlara ilk dönemlerde fürû-i fıkıh eserlerinin edebü’l-fetvâ / âdâbü’l-müftî adını taşıyan bölümlerinde yer verilmiş, ilerleyen süreçte ise aynı adı taşıyan müstakil eserler kaleme alınmıştır.  Bu konudaki ilk müstakil eserler olarak İbnü’s-Salâh eş-Şehrezûrî’nin Edebü’l-müftî ve’l-müsteftî ’si ile İbn Hamdân’ın Sıfatü’l-müftî ve’l-müsteftî adlı eseri zikredilebilir. Diğer mezheplere nispeten, Hanefî mezhebinde fetvâ usûlünü konu edinen müstakil eserler daha geç bir dönemde telif edilmiştir. Tespit edebildiğimiz kadarıyla ilk müstakil Hanefî fetvâ usûlü eseri Muhammed ed-Destinâî’nin Âdâbü’l-müftîn adlı risâlesidir. IX. insert ignore into journalissuearticles values(XV.); yüzyılın sonları veya X. insert ignore into journalissuearticles values(XVI.); yüzyılın başlarında kaleme alındığı düşünülen bu eserin sadece tek nüshası tespit edilebilmiştir. Dört varaktan müteşekkil risâlede, fetvâ kavramı ve türevleri, müftünün âdâbı ve şartları ile müsteftînin âdabı konularına yer verilmektedir. Bu makalede, ilk müstakil Hanefî fetvâ usûlü eseri olan ve kaynaklarda hakkında fazla bilgi bulunmayan Âdâbü’l-müftîn adlı risâle ile müellifi Muhammed ed-Destinâî tanıtılacaktır. Ayrıca fetvâ usûlü literatürüne katkı düşüncesiyle bu muhtasar risâlenin tahkikli metnine de yer verilecektir.
Keywords : Hanefî fetvâ usûlü, âdâbül müftî, edebül fetvâ, Muhammed ed Destinâî, Âdâbül müftîn