ANTANDROS ÖLÜ GÖMME GELENEĞİNDE STRİGİLİS: TİPOLOJİK VE KRONOLOJİK GÖZLEMLER

Authors : Taylan DOĞAN

Pages : 143-174

View : 12 | Download : 0

Publication Date : 2015-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Antandros Nekropolisi`nde 2001-2009 yılları arasında yapılan kazı çalışmalarında açığa çıkartılan 329 mezarın 23 tanesinden 31 adet strigilis ele geçmiştir. Bunların haricinde, mezar dışından gelen 6 adet strigilis ile birlikte toplam strigilis sayısı 37`ye ulaşır. Bu strigilislerden 8 tanesi bronzdan yapılırken, 29 tanesi demirden yapılmıştır.Strigilis buluntulu 23 mezarın tiplerine bakıldığında, bunların 20 tanesinin taş lahit, üç tanesinin ise kiremit mezar olduğu görülmektedir. Ayrıca, bu 23 mezardan 22 tanesi inhumasyon tarzındayken, yalnızca bir tanesi kremasyon tarzındadır.Strigilis buluntulu mezarlara bakıldığında, mezar sahiplerinin cinsiyet ve yaşlarında bir düzen arz etmediği görülmektedir. Yapılan antropolojik analizler, mezarlardan 4 tanesinde hem erkek hem de kadın, 3 tanesinde erkek, 3 tanesinde kadın ve 1 tanesinde cinsiyetleri belirlenemeyen biri 3,3, diğeri 4,3 yaşlarında olan iki çocuk olduğunu ortaya koymuştur.Ele geçen strigilislere bakıldığında hepsinin klasik tipteki strigilisler olduğu görülse de ayrıntılarda birbirinden farklı oldukları gözlemlenmektedir. Bu farklılıklardan hareketle üç farklı tipin olduğu görülmüştür. Bunlar, kulp bitimindeki farklılıklara göre, kulp kaşık birleşme yerlerindeki farklılıklara göre ve kulbun ön kısmından tepe noktasına geçişindeki farklı açılanmalara göre oluşturulan tipolojidir.Strigilisler üzerinde yapılan incelemeler ve aynı kontekst içinde yer alan diğer malzemeler yardımıyla, strigilislerin MÖ 5. Yüzyılın ilk yarısından MÖ 1. yüzyılın sonralarına kadar düzenli bir kronolojik gelişim gösterdikleri saptanmıştır. Antandros örnekleri üzerinde yapılan incelemeler sonrasında strigilislerin kulpları temel alınarak bir kronoloji önerisinde bulunmanın mümkün olduğu sonucu ortaya çıkmıştır. Kulplardaki gözle görülebilen gelişimi daha net bir biçimde ortaya koyabilmek için sözel bir ifadeden ziyade matematiksel bir ifadenin zorunlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu amaç doğrultusunda, strigilis kulbunun ön kısmından tepe noktasına geçişindeki açı farklılıklarını net ifadelerle belirtmek için farklı bölümlerden özellikle mühendislik akademisyenlerle görüş alış verişinde bulunulmuştur. Yapılan bu görüş alış verişi sonucunda en doğru yöntemin metnin devamında bahsi geçecek yöntemin olduğu sonucuna varılmıştır. Antandros Nekropolisi`nden ele geçen ve kulbu korunan bütün strigilisler değerlendirilerek, kulbun ön kısmından tepe noktasına geçişteki farklılıklar incelenmiştir. Kronolojik gelişimi ortaya koymak için birbiriyle dik olarak kesişen X ve Y doğruları çizilmiştir. Strigilisin tam olarak dik durmasını sağlamak amacıyla strigilis kulbunun ön kısmı X doğrusuna yaslandırılmış ve daha sonra strigilis kulbunun tepe noktası Y doğrusuna oturtulmuştur. X ve Y doğrularının kesiştiği Orijin Sıfır noktası ile strigilis kulbunun tepe noktası Y doğrusu üzerinde kulbun değdiği ilk nokta. arasındaki mesafenin ölçülmesi sonucu ortaya çıkan sayısal veriler strigilis kronolojisinin oluşturulmasında belirleyici olmuştur.
Keywords : Antandros, Strigilis, Nekropolis, Meza