120. ÖLÜM YILDÖNÜMÜNDE AYDIN VİLAYETİ MÜZE-İ HÜMAYUN MÜDÜR VEKİLİ DÉMOSTHÈNES BALTAZZI VE MENDERES MAGNESİASI’NDAKİ ÇALIŞMALARI 1887, 1890

Authors : Görkem KÖKDEMİR

Pages : 291-305

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2016-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :18. ve 19. yüzyılda, Anadolu’da yürütülen arkeolojik çalışmalar hız kazanmıştır. Bu çalışmalar ağırlıklı olarak Avrupalı araştırmacılar tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmaların yanı sıra kısıtlı sayıda da olsa Anadolu’da yürütülen arkeolojik çalışmalar, Osmanlı Hükümeti adına Müze-i Hümayun tarafından gerçekleştirilmiştir. Kuşkusuz bu çalışmalar, Türk Arkeolojisinin temellerini atmıştır. Bu çalışmalarda görev alan ve Müze-i Hümayun’un müdürlüğünü yapmış olan Osman Hamdi Bey başta olmak üzere, Halil Edhem Bey, Theodoros Makridi gibi isimler ise çalışmalarda öne çıkan isimler olarak tarihteki haklı yerlerini almıştır. Bu isimlerin yanı sıra onlardan çok daha az bilinen bir isim vardır ki, konuyla ilgili çalışmaların çok azının içerisinde, sadece ismi ile anılmaktadır. Bu kişi, Müze-i Hümayun adına, özellikle 1880-1895 yılları arasında Anadolu’da yapılan birçok arkeolojik çalışmaya imza atmış, önemli keşiflerde bulunmuş, Müze-i Hümayun’a birçok eser kazandırmış, bir arkeoloji aşığı olan Démosthènes Baltazzi 1836-1896 ’dır. Levantin kökenli ünlü Baltazzi Ailesi’nin bir mensubu olan Démosthènes, 1880 yılından itibaren 1892 yılına kadar Aydın Vilayeti Asar-i Atika Müdür Vekili olarak görev yapmıştır. 1892 yılından itibaren ise merkezde, İstanbul’da, Müze-i Hümayun Muhafızlığı Uzman görevini yürütmüştür. Baltazzi’nın kazı komiseri olarak katıldığı ve Avrupalı araştırmacılar tarafından yürütülen çalışmalar dışında, literatürde bilinen ve bizzat kendisinin yürüttüğü Hypaipa Ödemiş veya Osman Hamdi Bey’in yardımcısı olarak katıldığı Sayda kazıları dışında, bugünkü Aydın ili Germencik ilçesi sınırları içerisinde kalan Menderes Magnesiası’nda iki farklı sezonda 1887,1890 arkeolojik kazılar yapmıştır. Aşağıdaki çalışma içerisinde bugüne kadar Baltazzi ile ilgili yayımlanmamış tüm bilgiler bir araya getirilerek Baltazzi’nın bir kroniği oluşturulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, Anadolu Arkeolojisi için oldukça önemli ve ama bir o kadar da perde arkasında kalmış bu önemli figürün Magnesia’da yürüttüğü çalışmalar ile ortaya çıkardığı eserler ilk kez bu yayın içerisinde bir araya getirilerek tanıtılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Démosthènes Baltazzi, Menderes Magnesiası, Müze i Hümayun, Asar ı Atika, Osman Hamdi Bey