EGE`DE NEOLİTİK DÖNEM İÇİNDE GÖRÜLEN BASKI BEZEKLİ ÇANAK ÇÖMLEK VE DOĞU AKDENİZ`DEKİ DENİZ YOLLARI

Authors : Çiler ÇİLİNGİROĞLU

Pages : 9-22

View : 14 | Download : 0

Publication Date : 2010-01-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu Akdeniz`de Neolitik Çağ`ın son evrelerinde ortaya çıkan baskı bezekli çanak çömlek, Halaf dönemine geçiş aşaması ile birlikte ortadan kalkar. Son yapılan araştırmalar, bu tür çanak çömleğin MÖ 6100-6000 tarihlerinde Ege Denizi`nin her iki yakasında eşzamanlı olarak bulunduğunu göstermiştir. Perlès ve Özdoğan`ın yayınlarında belirttikleri gibi, Doğu Akdeniz ve Ege İlk Neolitik çiftçi toplulukları arasında, beslenme alışkanlıkları, çeşitli buluntu toplulukları ve günlük yaşamda kullanılan kimi özel teknolojiler açısından belirgin benzerlikler bulunmaktadır. Dolayısıyla, Türkiye`nin güney sahillerinde bu görüşü destekleyen arkeolojik veriler eksik olsa da, yaptığımız karşılaştırmalı değerlendirme sonucunda Doğu Akdeniz Levant, Kuzey Suriye ve Ege yerleşmelerinde baskı bezekli çanak çömleğin eşzamanlı olarak ortaya çıkışının raslantısal olmadığı görüşündeyiz.Bu bağlamda özellikle Levant-Suriye ile Teselya Bölgesinde görülen baskı bezeklerin kap yüzeyine uygulanış şekillerindeki benzerlikler ve bunların hangi noktalarda Batı Anadolu`da görülen örneklerden ayrıldığı aşağıda ayrıntılı olarak incelenecektir. Baskı bezekli çanak çömleğin Anadolu`daki dağılımı göz önüne alındığında, Levant ile Ege arasındaki iletişim ve etkileşimin kıyıyı izleyen bir denizyolu üzerinden olduğu ve Ege`ye ulaştıktan sonra birbirinden farklılaşıp iki ayrı kola ayrıldığını öngörmekteyiz. Her ne kadar Teselya ve Batı Anadolu yerleşmelerinde baskı bezekli örnekler öncülleri olmadan ortaya çıkmışlarsa da, bu durumun kültürel süreçteki bir kesintiyi yansıtmadığı, dolayısı ile de beğeni öğesi olarak benimsenmiş olduğu söylenebilir. Buna karşılık kuzey Ege, Makedonya ve Bulgaristan`daki İlk Neolitik döneme tarihlenen yerleşmelerde baskı bezekli çanak çömlek, höyüklerin en erken tabakalarından itibaren bilinmektedir. Bu durum bize söz konusu bezek türünün Ege`ye yalnızca bir beğeni öğesi olarak girmediğini, bölgeye denizyoluyla ulaşan çeşitli topluluklarla da ilişkili olabileceğini düşündürmektedir.
Keywords : Baskı bezekli çanak çömlek, Neolitik, deniz ulaşımı, Ege Denizi, Batı Anadolu