YENİ ARAŞTIRMALAR IŞIĞINDA ESKİ SMYRNA ARKAİK DÖNEM SİVİL MİMARİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : Bora ERTÜZÜN

Pages : 187-210

Doi:10.22520/tubaar.2021.28.010

View : 13 | Download : 6

Publication Date : 2021-09-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Smyrna’da 1948-51 yılları arasında, 1970li ve 1980li yıllarda Arkaik Dönem tabakalarına ilişkin araştırmalar yürütülmüştür. Bu araştırmalar sonucunda kamu ve savunma yapılarının yanında, özellikle sivil yerleşime ilişkin tabakalardan çok sayıda veri elde edilmiştir. Bu çalışma, 1948-51 yılları arasında Türk-İngiliz ortaklığı ve 1966-93 yılları arasında Ekrem Akurgal başkanlığında yürütülen araştırmalar neticesinde ele geçen Arkaik Dönem sivil mimari örneklerinin derlenmesini ve tekrar yorumlanmasını amaçlamaktadır. Araştırmaların yürütüldüğü alanlardan H açması ve çevresi bir bütünlük içinde ele alınabilecek sivil mimari örneklerine sahiptir. Çalışma kapsamında, bu alanlarda korunabilmiş mimari buluntular belgelenmiş, bazı yapılarda sondaj çalışmaları gerçekleştirilmiş, alanın planı tekrar çıkarılmış, kazı defterleri ve depolarda muhafaza edilen buluntularla yapılar yeniden ele alınmıştır. MÖ 8. yüzyılın ikinci yarısıyla birlikte Ege Havzası’nda başlayan siyasal, ekonomik ve sosyal değişimin etkileri kentlerdeki sivil mimari örneklere de yansımıştır. MÖ 7. yüzyılın ortasına doğru pek çok merkezde tek odadan oluşan basit yapılar yerlerini çok odalı taksim mekânlı/avlulu yapılara bırakmıştır. Eski Smyrna’da ilk kez MÖ 10. yüzyılın sonu-9. yüzyılın başında görülmeye başlayan Erken Demir Çağı mimarisi ise MÖ 8. yüzyılın sonuna kadar az sayıda örnekle temsil edilmektedir. MÖ 8. yüzyılın sonunda kentte ele geçen sivil mimari örneklerinin artmasıyla beraber Eski Smyrna’da sivil yerleşimin gelişimi hakkında daha net veriler elde edilmeye başlanmıştır. Ege Havzası’nda görülen sivil mimari gelişimi kentte kendisini ancak MÖ 7. yüzyılın sonu-6. yüzyılın başında göstermiştir. Havzadaki diğer yerleşimlerde görülen her yapı tipini barındıran Eski Smyrna’da yerleşimin gelişimi, çağdaşı merkezlerde görülen değişimle aynı doğrultuda ilerlemesine rağmen, MÖ 6. yüzyılda kullanılmaya devam eden eğrisel planlı yapısıyla onlardan farklı bir özellik göstermektedir.
Keywords : Smyrna, Arkaik, Mimari, Yerleşim, Konut, Sivil