BITHYNIA KENTİ KLAUDIOPOLIS’TEN (BOLU) BİR HEYKEL BAŞI

Authors : Meral ORTAÇ

Pages : 91-116

Doi:10.22520/tubaar2022.30.005

View : 12 | Download : 6

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale, Bolu merkezde inşaat çalışmaları sırasında bulunan ve Bolu Arkeoloji Müzesi`ne teslim edilen mermer boyalı bir heykel başını konu alır. Bu çalışma ile başın tarihlendirilmesine ve kimliğine açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Heykel başı, işçilik teknikleri ve yüz uzuvlarının, yüz ifadesinin, başın duruşunun, saç modelinin ve saç bandının tipolojik-stilistik analizleri bakımlarından incelenmiştir. Bu incelemelerden elde edilen bilgiler, buluntu yeri çevre konteksti ile şehrin tarihçesi içindeki idari ve dini şahsiyetlere ilişkin verilerle birleştirilerek bir sonuca varılmaya çalışılmıştır. Bolu başının yüz hatlarında Klasik Dönem’in idealizmi ve çizgisel üslubu hâkimdir. Öte yandan yüz ifadesi ve başın duruşu, Hellenistik Dönem heykellerinde görülmektedir. Eserin bire bir benzerine rastlanmamıştır. Bu durumda eklektik, kendine özgü ve olasılıkla bölgesel üretim bir eser ile karşı karşıya olduğumuz, dolayısıyla bu başın belirli bir eserin kopyası olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Klaudiopolis insert ignore into journalissuearticles values(Bolu); başındaki tipolojik ve stilistik özelliklere Hellenistik Dönem’den Hadrian Dönemi’ne kadarki heykellerde de rastlanmaktadır. Bu nedenlerle, bu başı tarihlendirmek oldukça zordur. Ancak ten kısmındaki parlatma tekniği, eserin tarihini Klaudiopolis şehri için büyük önem taşıyan Hadrian Dönemi’ne kadar götürebilir. Başın bulunduğu yere bitişik alanda ortaya çıktığı söylenen yapı temelleri ve kitabesiyle Hadrian Dönemi’ne tarihlenen yapı elemanı bu fikri destekleyebilir. Başın kimi betimlediğini gösteren kesin bir atribu yoktur. Heykel, aksesuar olarak sadece dairesel kesitli saç bandı taşır. Bu yüzden sadece bu saç bandının tipi ve saç şekli, heykel başının kimliğine dair ipuçları verebilir. Baş, Roma imparatorluk Dönemi’nin alışılmış bir saç modeline sahip değildir. Saç topuzdan itibaren ortadan ikiye ayrılarak yanlara ve arkadan öne taranmış ve alın ile kulak arkasına kadar yüz çevresinde kısa kesilmiştir. Bu saç kesimi ve modeli, topuz kısmı farklı olmakla birlikte Klasik Dönem’de Artemis ve Apollon’da görülür. Bununla birlikte kısa saç kesimi, kadın heykellerinde çok nadiren bulunur. Araştırmacılar, kadınlardaki kısa saç kesimini erkeklere kıyasla olağandışı kabul ederler. Ayrıca dairesel kesitli saç bandının da çoğunlukla erkek kahramanlara veya tanrılara işaret ettiği kabul edilir. Klaudiopolis`in oniki phylesinden biri, tanrı Apollon`un adını taşır. Kentin Antik Çağ tarihine ve başın heykeltıraşlık eserleri ile tipolojik karşılaştırmalarına dayanarak, makalede başın Apollon`u betimlediği ve Hadrian Dönemi’ne tarihlenebileceği önerilir.
Keywords : Klaudiupolis, Apollon, Boyalı Heykel, İdealizm, Saç Çemberi, Saç Modeli, Roma Heykeltıraşlığı