YENİ VERİLER IŞIĞINDA ESKİ SMYRNA OK UÇLARI TİPOLOJİSİ

Authors : Duygu AKAR TANRIVER, Serhat FOÇA

Pages : 169-202

Doi:10.22520/tubaar2022.30.008

View : 11 | Download : 7

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İzmir Körfezi’nin kuzeydoğusunda yer alan Bayraklı Höyüğü’nde, Tunç Çağları’ndan Hellenistik Dönem’e kadar kesintisiz bir yerleşimin varlığı arkeolojik verilerle kanıtlanmıştır. MÖ 11. yüzyıldan itibaren Batı Anadolu kıyılarına gerçekleşen göç hareketleri sonrasında bir Yunan polisi kimliği ile ekonomik açıdan büyüyen Eski Smyrna, sosyo-kültürel yapısında bu ekonomik büyümenin getirilerini yüksek kültür seviyesi ile ortaya koymuştur. Fakat çevresinde meydana gelen siyasi hareketlerin sonuçlarından etkilenen kent, jeopolitik konumunun önemi nedeniyle farklı güçlerin saldırılarına maruz kalmıştır. Lydia ve Pers gibi iki güçlü devlet tarafından iki kez ele geçirilen ve sonrasında Makedon saldırısına insert ignore into journalissuearticles values(?); maruz kalan kentte, bu organizasyonların askeri hareketleri arkeolojik verilerle net bir şekilde okunmaktadır. Bu verilerin kaynaklarından biri olan savaş araç gereçleri ve unsurları arasında en önemli başvuru kaynağı hiç şüphesiz ok uçlarıdır. Yakındoğu’dan Anadolu’ya ve Kıta Yunanistan’ına birçok merkezde ele geçen ok uçları yalnızca bir savaş unsuru değil aynı zamanda kutsal alanlara bırakılan bir adak eşyası ve ölü gömme uygulamalarında ölen bireylerin mezarlarına bırakılan bir mezar hediyesi işleviyle de tercih edilmiş bir nesnedir. Bu çalışmada, hem eski hem de yeni dönemde Eski Smyrna’da gerçekleştirilen kazılarda bulunan ok uçları ayrıntılı bir şekilde incelenmiş, ok uçlarının biçimsel ve işlevsel özelliklerine göre bir sınıflandırma oluşturulmuştur. Bu sınıflandırmayı yaparken, özellikle genel tipolojiye bağlı kalınmıştır. Bronz ve demir olarak iki ana başlıkta incelenen 133 ok ucu, kendi arasında tipolojik olarak gruplandırılarak, yakın ve uzak çevredeki merkezlerden ele geçen benzer örneklerle karşılaştırılmıştır. 2014 yılından itibaren devam eden yeni dönem kazılarında tespit edilen ok uçları için, bulundukları kontekstler ile birlikte tarihlendirme önerileri getirilmiştir. Özellikle kentte meydana gelen askeri harekâtlarla ilişkili tahribatların ok uçlarıyla bağlantısı üzerinde durulmuştur. Özetle, Batı Anadolu coğrafyasının önemli kentlerinden biri olan Eski Smyrna’da bronz ve demir ok ucu buluntularının bu çalışmada yayınlanması literatüre kritik katkılar sağlayacaktır.
Keywords : Eski Smyrna, Ok ucu, Bronz, Demir, Savaş, Silahlar