ÖNEMLİ BİR DENİZCİLİK KÜLTÜR MİRASI: TÜRKİYE’NİN EGE KIYILARINDAKİ DENİZ FENERLERİ

Authors : Özge BAŞAĞAÇ, Güliz BİLGİN ALTINÖZ

Pages : 141-159

Doi:10.22520/tubaked.2018.17.008

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2018-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Tüm dünyada kıyılar yüzyıllar boyunca insanlara bir barınak sağlamış, sınırlardan bağımsız bir kültür yaratmış ve denizcilik kültür mirasını oluşturmuştur. Üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye antik dönemden bugüne zengin bir denizcilik mirasını biriktirmiştir. Mirasa dahil olan ögeler somut ve soyut değerlere sahiptir. Ancak özgün bağlamların değişmesi bu değerler için bir tehdit kaynağıdır. 1920’lerden itibaren denizcilik kültür mirasının korunması ve yönetimi için düzenlemeler başlamıştır. Türkiye’de ise mimari koruma ve planlama yasaları bütünleşik hale gelememiştir. Böylece denizcilik kültür mirası planlama, karar alma ve yönetim sürecinden dışlanmıştır. Mirası ve tahribatını belgeleyen tamamlanmış bir envanter yoktur. Denizcilik mirasının korunması ve yönetimi Türkiye’de göreceli olarak yenidir ve halen tartışmaya açıktır. Akdeniz’deki konumu ve deniz seyrine uygunluğu nedeniyle Türkiye kıyıları pek çok deniz fenerine sahip olmuştur. Bugün Türkiye sınırlarındaki fenerlerin sayısı 459’dur. Fenerlerden 22 tanesi tescillenerek korumaya alınmıştır. Diğerleri için kapsamlı bir değerlendirme bulunmamaktadır. Buna karşın 2006 yılından bu yana deniz fenerleri kiralanarak farklı işlevler yüklenmekte, ciddi müdahaleler görmektedir. Bu çalışma, Türkiye denizcilik kültür mirası ve özellikle Ege kıyıları deniz fenerlerini tartışmaktadır. İlk bölüm Türkiye denizcilik kültür mirası ile deniz fenerlerinin tarihçesini ve genel kapsamını irdelemektedir. Deniz fenerlerinin mimari, bölgesel, sosyal ve kültürel özelliklerinin belirlenmesi, güncel bağlam ve uygulamalardan kaynaklanan sorunların saptanması sonraki bölümlerde ele alınmaktadır. Bildirinin son bölümünde Türkiye’nin Ege kıyıları deniz fenerlerinin geleceği tartışılmaktadır.
Keywords : Mimari Koruma, Deniz Feneri, Türkiye, Ege, Denizcilik Kültür Mirası, Kültür Varlığı