Idyma İlkçağ Kenti ve Çevresi 2004 Yılı Arkeolojik Envanteri ve Yüzey Araştırması

Authors : Kaan İREN, Mehmet GÜRBÜZER

Pages : 7-31

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2005-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Idyma, Keramos Gökova körfezinin bitiminde yer atmaktadır. `Koinon` sahibi birçok Ka­ria kentinden biridir. Ana yerleşim bugünkü Kozlukuyu köyünün hemen yakınındadır, ama `koinon `un sınırları olasılıkta bugünkü Akyaka beldesini de kapsamaktadır Şehrin tarihi, adının Atına vergi listelerinde görüldüğü MÖ 5. yy`a kadar karanlıktır. Bundan sonra karşı­mıza `Rhodos peraiası `nın bir parçası olarak çıkar; Roma Devrinde tarihsel izlerini takip et­mek artık olası değildir.20. yüzyıl öncesinde gezginler bu yöreyle pek ilgilenmemiş ve çağdaş araştırmacılardan pek azı buraları ziyaret edip kalıntılardan bahsetmiştir. Araştırma ilgileri kalıntılardan çok yazıt­lar üzerine odaklanmıştır ki, bu sayede de Idyma`nın yeri tam olarak saptanabilmiştir.Bu projenin amacı sadece yeni kalıntılar keş­fetmek değil, halı hazırda bilmen, ama gözardı edilmiş kalıntıları da çağdaş arkeoloji yöntem­lerini kullanarak belgelemektir.2004 yılı çalışmaları kentin kendisi üzerine de­ğil `territorium `u üzerine odaklandı Şehirde çalışma ikinci dönemde ele alınacaktır Bununla birlikte akropolis ziyaret edildi ve şehrin topografik haritası çıkartıldıŞehrin stratejik konumunun bazı zayıflıklar gösterdiği düşünülmektedir. Her ne kader Idyma Küçük Asartepe`nin dik eteklerinde konuşlamışsa da kuzeyde yakınında daha yük­sek tepeler bulunmaktadır; güneydeki vadi ağzının sadece bir tarafını denetliyebiliyor ve denize de pek yakın değil Bu nedenle proje­de bu `koinon`un stratejik öneme sahip yer­leşmelerini saptamayı amaçladık. Hisartepe ve Armutalan`daki kalıntılar -buralardan Klasik ve Hetlenistik devirlere ait kap parçaları ele geçmiştir- Idyma`nın vadinin öteki ağzın da güney tutmayı amaçladığını ortaya koymak­tadır. Idyma`nın batısındaki Ortaçağ kafesinin çevresinde bulunan küçük yerleşme deniz ta­rafını denetlemek amacıyla yapılmış olabilir Armutalan ve bu yerleşmede kalın çevre du­varları bulunmaktadır.Tümsek Mevkiindeki yerleşme İlkçağ`ın son dönemine aittir. Orman Bölge Şefliğinin yer aldığı arazide büyük bir kilisenin izleri bulun­maktadırOrtaçağda körfezin bitimine Cosma adı veril­mekleydi bu nedenle sözü edilen kilisenin sağıltıcı Aziz Kosmas a adanmış kiliselerden bin olması olasıdır. Aynı yerde, yanındaki kanalın sonu mezarın içme açılan ve `libasyon` sıvı kurbanı amaçlı olduğu düşünülen bir delik ile sona eren, anakayaya oyulmuş bir mezar keş­fedilmiştir. Akyaka`da Erendede denilen yer­de de bir başka kilise saptanmıştır. Kalıntılarda bir plan saptamak olanaksızdır, ama bazı par­çalar Bizans Devrim işaret etmektedir. Bir di­ğer dinsel Bizans yapısı Papazderesi`nde bu­lunmaktadır. Bir kiliseden çok bir münzevi evi­ni düşündürmektedir. Türkçe isim Papazderesi de bunu desteklemektedir. Orman Bölge Şefliğinin batısında kayaya oyulmuş, amacı tam olarak bilinemeyen bir niş vardır. Daha ilerde Çınar kıyısında bir çiftlik kule keşfedil­miştir. İlk katı tamamen anakayaya oyulmuştur. Kule olasılıkla İlkçağ `ın sonuna aittir.
Keywords : Idyma, Kana, Kanas Azız Komas, Rhodos Peraıa`sı