Şanlıurfa şehrinin alansal gelişiminin tarihi yapıların konumları ve uydu görüntüleri ile belirlenmesi

Authors : Mehmet Sönmez, Veysel Akgül

Pages : 45-62

Doi:10.17211/tcd.69327

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2014-10-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Bereketli hilal sınırları dâhilinde kalan ve önemli karayollarının kavşak noktasında yer alan Şanlıurfa şehrinin yerleşme tarihi oldukça gerilere gitmektedir. Göbeklitepe, Nevali Çori ve Yeni Mahalle’de insert ignore into journalissuearticles values(Urfa); yapılan kazı çalışmalarında Şanlıurfa yöresinde yerleşme tarihinin günümüzden yaklaşık 10-11 bin yıl öncesine dayandığı ortaya konulmuştur. Yörede ilk yerleşmelerin bu kadar eski olmasında ise büyük oranda fiziki çevre koşullarının uygun olması etkili olmuştur. Bunun yanında şehrin sürekli yerleşme görmesi ve günümüzde 500 bini aşan nüfusa sahip olmasında ulaşım fonksiyonlarına bağlı olarak gelişen ticari faaliyetlerin büyük etkisi olmuştur. Bu çalışmada Şanlıurfa şehrinin şehir hüviyeti kazanmaya başladığı dönemden insert ignore into journalissuearticles values(Osmanlı hâkimiyeti öncesi); günümüze kadar olan alansal gelişimi ve şehrin günümüzdeki durumu ele alınmıştır. Şehrin Osmanlı dönemi öncesi ve Osmanlı dönemindeki insert ignore into journalissuearticles values(1517-1923 yılları arsı); alansal gelişimi, dini mekânların konumundan hareketle belirlenmeye çalışılmıştır. Şehrin Cumhuriyet dönemindeki alansal gelişimini belirlemek için ise daha önce yapılmış çalışmalar ile uydu görüntülerinden faydalanılmıştır. Buna göre şehrin Osmanlı hâkimiyetinden önceki alanı 1,48 km² civarında iken, Osmanlı döneminde yaklaşık 0,75 km²’lik yeni alan şehre eklenmiştir. Böylece Cumhuriyet dönemine kadar olan sürede şehir alanı yaklaşık 2,1 km² olmuştur. 1983 yılına gelindiğinde ise şehrin alansal açıdan yaklaşık 3 kat büyüyerek 5,8 km²’lik alana yayıldığı görülmektedir. Şehir GAP’ın da etkisiyle 1990’lı yıllardan sonra nüfus ve alansal olarak daha hızlı büyümüş ve 20 yılda insert ignore into journalissuearticles values(1990-2010 yılları arası); 31,5 km²’lik alan kaplamıştır. Anahtar Kelimeler: Şanlıurfa şehri, CBS, uzaktan algılama, sehirleşme, alansal gelişim.    
Keywords : Şanlıurfa şehri, CBS, uzaktan algılama, sehirleşme, alansal gelişim