Geyik Dağı üzerindeki dolin ve uvalaların morfotektonik önemi

Authors : Mesut ŞİMŞEK, Muhammed Zeynel ÖZTÜRK, Hüseyin TUROĞLU

Pages : 13-20

Doi:10.17211/tcd.501724

View : 18 | Download : 5

Publication Date : 2019-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Karbonatlı anakayanın çözünmesi sonucunda oluşan dolin ve uvalalar insert ignore into journalissuearticles values(karstik depresyonlar); Toros Dağları’ndaki yüksek karstik alanların hakim yerşekillerindendir. Bu şekillerin oluşumu, yoğunluğu, şekil geometrisi ve dağılım deseni üzerinde yapısal unsurların büyük etkisi bulunur. Özellikle dolinlerin yönelimi üzerinde sıkışma, gerilme ve makaslamaya dayalı tektonik deformasyon yapılarının doğrultuları belirleyici olur. Bu araştırmada Geyik Dağı kütlesi üzerinde tektonizmanın dolin yoğunluğu, geometrisi ve dağılışlarında nasıl bir etkiye sahip olduğunun ortaya konulması amaçlanmıştır. 1/25000 harita ölçeğinde tespit edilen tüm karstik şekiller coğrafi bilgi sistemleri ortamında poligon olarak sayısallaştırılmıştır. Ardından her şekle ait 7 farklı parametreden oluşan veri seti oluşturulmuştur. 1x1 km’lik gridler aracılığıyla dolin yoğunluğunun ve 2.5x2.5 km’lik gridler aracılığıyla dolin yöneliminin alansal dağılışı ortaya konulmuştur. Topografya haritalarından gerçekleştirilen sayısallaştırma işlemi sonucunda 2.108 km2’lik alan içerisinde toplam 25.599 dolin ve uvala tespit edilmiştir. Kütle üzerinde karstik şekillerin yoğunluğu maksimum 145 adet/km2’ye kadar ulaşmaktadır. Tüm depresyonların uzun eksenlerinin yönelimleri dağın ve tektonik hatların genel uzanımına paralel olarak KB-GD doğrultusundadır. Tüm haritalar ve tektonik yapılar arasındaki ilişkilere göre bindirme faylarının yoğunluk üzerinde, yanal ve düşey atımlı fayların depresyonların şekilleri üzerinde daha fazla etkili olduğunu gösterir. 
Keywords : Dolin, uvala, tektonik yapılar, Geyik Dağı, Toros Dağları