Karstlaşmanın insan yaşamı üzerindeki sınırlandırıcı etkisinin CBS tabanlı mekânsal istatistik analizleri ile saptanması (Arapgir-Malatya Platosu)

Authors : Pınar POLAT, Murat GÖMÜÇ

Pages : 75-90

Doi:10.17211/tcd.1002777

View : 14 | Download : 2

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Munzur Kireçtaşları ve Alibonca Formasyonu’na ait marnlı-kumlu kireçtaşlarının yüzeylendiği Arapgir Platosu, çıplak ve sığ karstın geliştiği bir alandır. Fakat litostratigrafik farklılaşmaya bağlı olarak karstlaşmanın karakteri, litolojik birimler arasında farklılaşmaktadır. Karstlaşma süreci, tektonik rejim farklılaşmaları ve iklim değişikliklerine bağlı olarak jeolojik geçmiş boyunca zaman zaman kesintilere maruz kalmış olsa da süreç devam etmiştir. Zaman içerisinde karstlaşmanın etkinliği yavaşlamış, flüvyal aşınım ve mekanik çözünme daha aktifleşmiş, lapya ve dolin oluşumları yer yer tahribata uğramıştır. Bu doğal tahribat ile sığ karst oluşumu bir araya gelince; su varlığı, toprak oluşumu ve vejetasyon açısından sınırlı, insan yaşamı ve beşeri faaliyetler açısından zorlu, taşlık bir arazi ortaya çıkmıştır. Alanın bu mevcut durumundan dolayı, platonun bu kısmında hemen hemen hiçbir daimi yerleşme bulunmamakta ve tarımsal faaliyetler sınırlı olduğu için arazi kullanımı sadece yaylak-otlak alanı olarak gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmanın amacı ve hedefi doğrultusunda, karstlaşmanın yerleşme seçimi ve arazi kullanımı üzerindeki sınırlandırıcı ve belirleyici etkisini saptamak için karstik aşınım şekilleri uygulamalı ve basit rastgele örneklem metotlarına uygun bir şekilde sayısallaştırılarak, bir takım CBS tabanlı mekânsal istatistik analizlerine tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda, karstlaşmanın yerleşme seçimi ve arazi kullanımı üzerinde sınırlandırıcı ve belirleyici bir etken olduğu istatistiksel olarak saptanmıştır.
Keywords : Arapgir Platosu, Karstlaşma, CBS Tabanlı Mekansal İstatistik, Yerleşme Seçimi ve Arazi Kullanımı