Doğu Akdeniz Hidrokarbon Kaynakları, Deniz Yetki Alanları ve Sınır Anlaşmazlıkları Üzerine Jeopolitik bir Değerlendirme

Authors : Cihad Denizli, Hamza Akengin, Ali Karaca

Pages : 233-247

Doi:10.17211/tcd.1308226

View : 195 | Download : 135

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Doğu Akdeniz tarihi çağlardan beri birçok uygarlık ve devletin hâkim olmak için güç mücadelesinde bulunduğu ve ele geçiren devletlerin ise o dönemin en güçlü devlet veya imparatorluğu haline geldiği stratejik bir iç deniz olmasının yanında doğu ve batı arasındaki ticaretin omurgasını oluşturan jeopolitik açıdan dünyanın merkezi diyebileceğimiz bir konumdadır. 21. yy. başlarında bölgede keşfi yapılan hidrokarbon (petrol-doğalgaz bileşimleri) kaynakları bölgenin jeopolitik niteliklerine yeni ve çok önemli bir faktör eklemiştir. Doğu Akdeniz havzasında menfaati olan devletler bir taraftan bu bölgedeki kaynaklara sahiplenmek için kendi aralarında güç mücadelesine girerken, bir taraftan da küresel boyutta faaliyet gösteren enerji şirketlerini bu kaynakları araştırmak ve çıkartmak için davet etmişlerdir. Bölgede yer alan devletler deniz yetki alanlarını belirlemek için MEB (Münhasır Ekonomik Bölge) sınırlarını 2’li 3’lü anlaşmalarla garanti altına almaya çalışmıştır. Bunun için her devlet kendi yetki sınırını belirlerken farklı özelliklerini ön plana çıkarmak istemiş bu da Doğu Akdeniz’de deniz yetki sınırları anlaşmazlıklarını ortaya çıkarmıştır. Bölgede bulunan devletlerden Türkiye, Libya ve KKTC farklı bir blok, Yunanistan, Mısır, İsrail ve GKRY ise farklı bir blokta yer almıştır. Bu ikili yapının birbirleriyle yaptıkları MEB sınır anlaşmaları yine birbirlerinin deniz yetki alanlarının çakışmasına neden olmuştur. Bu anlaşmalar sırasında belirlenen ortay hatlar ve diyagonal hatlar esası bu sorunların büyümesine ve anlaşmazlıklar çıkmasına yol açmıştır. Bu çalışmanın amacı Doğu Akdeniz havzasında imzalanan MEB sınırlarını ve uyumsuzluklarını elde ettiğimiz ulusal ve uluslararası verilerden yola çıkarak Arc Map 10.4 sistemiyle haritalayıp coğrafi bir perspektifte çözüm önerileri sunmaktır.
Keywords : Jeopolitik, Doğu Akdeniz, Hidrokarbon, Münhasır Ekonomik Bölge Sınırları