Uluabat Gölü yüzey alanının zamansal değişim analizi üzerinden DSAS ve yapay sinir ağları modellerine göre gelecek tahminleri

Authors : Murat Uzun

Pages : 25-43

Doi:10.17211/tcd.1481187

View : 157 | Download : 153

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Göller jeomorfolojik, hidrografik, klimatolojik ve antropojenik etkenlerle birçok özellik açısından değişimlere uğramaktadır. Bu çalışmanın amacı Uluabat Gölü’nün yüzey alanı ve kıyı çizgisi değişimini zamansal, mekânsal açıdan saptamak ve çeşitli tekniklerle farklı senaryolar kapsamında geleceğe dair öngörüler üretmektir. Çalışmada 1975-2020 arasında 5’er yıllık ile 2023 yılı ve 2022 yılındaki her aya ait birer Landsat uydu görüntüsü kullanılmıştır. Multispektral görüntüler üzerinden su indis analizleri ve eşik yöntemi ile göl yüzey alanı ve kıyı çizgisi çıkarımı yapılmıştır. Daha sonra gölde farklı değişimleri ve geleceğe dönük senaryoları üretmek için 1975-2023, 1985-2023 ve 2005-2023 dönemlerine Sayısal Kıyı Çizgisi Analiz Sisteminde (DSAS) yer alan NSM, SCE, EPR ve LLR istatistik analizleri uygulanmıştır. Dönem verileri temel alınarak Kalman Filter yöntemi ile 10 ve 20 yıllık göl yüzey alanı tahminleri 3 farklı senaryo kapsamında yapılmıştır. Uzun dönem ve aylık kıyı değişimi, DSAS analizleri, batimetri verisi ve geçiş olasılıklarıyla toplamda 8 farklı kriter, Yapay Sinir Ağları (YSA) yönteminde analiz edilmiş ve göl yüzey alanı tahminleri tekrar üretilmiştir. Bulgular, gölün yüzey alanının 1975’den 2023’e % 20 azaldığı ve güney kesimdeki deltada 3000 m’lik kıyı ilerlemesinin olduğunu göstermektedir. YSA modelinde 2023’e göre göl yüzey alanının 2033 yılında % 8, 2043 yılında ise % 13,6 küçüleceği tahmin edilmiştir.
Keywords : Sulak alan değişimi, DSAS, Yapay Sinir Ağları (YSA), Uzaktan Algılama, Uluabat Gölü