6-12 Yaş Arası Çocukların Dini ve Ahlaki Gelişimlerinde Anne ve Babaların Rolü

Authors : Süleyman ABANOZ

Pages : 119-148

View : 24 | Download : 5

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Temel eğitim çağının başlarında çocuk, dini düşünce ve davranışlarını sonuçlarına göre değerlendirir. Yapılan davranış sonucunda mükâfat ya da yarar varsa davranış doğru, ceza ya da zarar varsa davranış yanlıştır. Dönemin sonlarına doğru ise çocuk diğer davranışlarında olduğu gibi dinî davranışlarını da çevrenin beklenti ve tepkisine göre değerlendirir. Çocuk, anne babası, öğretmeni ve arkadaşlarının kendisinden beklediği gibi davranırsa onların takdirini ve sevgisini kazanacağı düşünür. Çocuğun dinî ve ahlaki gelişimiyle ilgilenen kişilerin bu durumu dikkate alması çok önemlidir. Bu çalışmada çocukların dinî ve ahlaki gelişiminde anne, babanın ve diğer bazı değişkenlerin etkisi ele alınmaktadır. Araştırma çerçevesinde İzmir ve Sakarya’da yaşayan 6-12 yaşları arasındaki çocuklara amaçlı örnekleme yapılarak anket uygulanmıştır. Uygulanan anketlerden uygun şekilde doldurulan 405 adeti değerlendirmeye alınmıştır. Veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre yaş arttıkça inanç gelişimi de artmaktadır. Annenin genç olması, anne ve babanın çocuklarına dinî ve ahlaki eğitim vermeleri de etkili faktörler arasındadır. Bunun yanında Sakarya’da yaşayan çocukların ortalamaları İzmir’de yaşayan çocuklardan daha yüksektir. Yerleşim yeri büyüdükçe inanç gelişimi de artmaktadır. Son olarak dede ve nineden dinî bilgi alan çocukların inanç gelişimi en yüksek, öğretmenden alanların ise en düşüktür. İbadet gelişimi ile ilgili sonuçlar büyük oranda inanç gelişiminden elde edilen verilerle örtüşmektedir. Aradaki fark, çocuğun yaşının ibadet gelişiminde anlamlı bir etkisinin olmaması ve babanın okuryazar olmamasının ibadet gelişimini olumsuz etkilemesidir. Çocukların ahlaki gelişimi ile değişkenler arasındaki ilişkilere bakıldığında diğer gelişimlere benzer şekilde Sakarya’da yaşayan çocukların ortalamalarının İzmir’de yaşayan çocuklardan yüksek olduğu ve yerleşim yeri büyüdükçe ahlaki gelişimlerinin de arttığı anlaşılmaktadır. Bunun yanında ebeveynin çocuğuna verdiği eğitim ile çocuğun ahlaki gelişimi arasında yüksek düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre çocuğun dinî ve ahlaki gelişiminde en etkili faktör anne ve babadır. Bunun yanında anne ve babanın yaşının genç olması ve eğitim düzeyinin yüksek olması da çocuğun dinî ve ahlaki gelişimi açısından olumlu etkiye sahiptir.
Keywords : Din psikolojisi, Çocukluk dönemi, Dinsel gelişim, Ahlaki gelişim, Anne ve baba etkisi