Hz. Muhammed’in Yaşlılara ve Yaşlılığa Yaklaşımı Üzerine Sosyo-Psikolojik Bir İnceleme

Authors : Abdullah DAĞCI

Pages : 75-94

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Araştırmanın amacı, Hz. Muhammed’in yaşlılara yönelik tutum ve davranışları ile yaşlılık dönemine ilişkin sözlerini, yaşlılık dönemiyle ilgili yapılmış araştırmalar bağlamında incelemektir. Konuyla ilgili verilere ulaşmak amacıyla, kaynak taraması tekniğiyle hadis kitaplarında yaşlılara ve yaşlılığa ilişkin ifadeler taranmış, Hz. Muhammed’in yaşlılarla yaşadığı tecrübeler ve yaşlılıkla ilgili ifadelerine odaklanılmıştır. Bu bağlamda Hz. Muhammed’in yaşlılarla iletişimi, yaşlılara yönelik terapötik tavsiyeleri, dinî meseleleri yaşlılara kolaylaştırma, yaşlılık dönemi algısı, yaşlıların dinî sorunlarına ilişkin çözümler ve yaşlı ebeveyn ile yaşlı akrabalara yönelik söz, tutum ve davranışları merkeze alınmıştır. Böylece elde edilen veriler, kategorilere ayrılmış ve bunlar yaşlılık ile ilgili araştırmalar eşliğinde analiz edilmiştir. Buna göre, Hz. Muhammed’in söz ve davranışlarında yaşlılıkta benlik bütünlüğünü olumlu yönde etkileyen eğilimler olduğuna; yaşlılara yönelik ailevi desteğe önem verdiğine; yaşlılar için sosyal desteği vurguladığına; yaşlılık dönemine dinî açıdan atıflar yaptığına ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre Hz. Muhammed, yaşlılığı bir hastalık olarak algılamaktan kaçınmış, yaşlılık dönemine gelmeden önce gençlikte iyi işler yapmaya teşvik etmiş ve dünya sevgisinin yaşlılıkta da devam ettiğine dikkat çekilmiştir. Bunun yanında yaşlı annebaba ile irtibatın devam ettirilmesine, yaşlı anne-babaya ailevi destek verilmesine, dünya ve ahirette iyilikler görmek için yaşlı anne-babaya hizmet etme ve yaşlı akraba ile ilişkileri devam ettirmenin ehemmiyetine yönelik olarak, Hz. Muhammed’in söz ve davranışlarına da ulaşılmıştır. Yaşlılara saygı ve hürmet gösterme, onlara karşı şefkatli ve merhametli olma, toplu ortamlarda yaşlıları önemseme, yaşlılık döneminde toplumdan kopmayarak faydalı işler yapmaya yönlendirme, önemli meselelerde yaşlıların görüşlerine başvurma ve yaşlılara sosyal destek olma konularında yine Hz. Muhammed’in uygulamaları ve sözleri tespit edilmiştir. Ayrıca Hz. Muhammed, yaşlılık döneminde olumsuz davranışların hoş karşılanmayacağını ifade etmiş ve yaşlılıkta dinî hayatın devam ettirilmesini teşvik etmiştir. Bu veriler yaşlıların yaşamdan çekilmesi, toplumsal statüsünün zayıflaması ve yaşlılara yönelik toplumsal önyargı ile başa çıkmada yol gösterici örnekler olabilir. Ayrıca sadece yaşlıların psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında değil aynı zamanda onların sosyal rollerinin korunmasında da bu veriler etkili argümanlar olarak kullanılabilir.
Keywords : Din psikolojisi, Yaşlılık, Benlik bütünlüğü, Ailevi destek, Sosyal destek, Dini eğilim, Hz Muhammed