Fransız ve İngiliz Seyyahlara Göre 19. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Astrahan Şehri

Authors : Hasan KARA, Alper BAŞER

Pages : 119-136

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2009-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Astrahan, Ural-Volga bölgesinin en güneyinde, Hazar denizinin kuzey kıyısında yer alan ve önemini günümüze kadar korumuş, stratejik konuma sahip bir şehirdir. Ön Asya, İran ve Hindistan ticaret yolu üzerindedir. Astrahan; Türk, Rus ve Altın Ordu tarihi bakımından oldukça önemlidir. Astrahan şehrinin 19. yüzyılın başlarındaki durumun ve özelliklerini ortaya koyabilmek için, bu şehri ziyaret eden, uzun süre kalan ve eserlerinde şehrin çeşitli yönleri ve coğrafi özelliklerinden bahseden biri Fransız, diğeri İngiliz olmak üzere iki seyyahın eserlerinden yararlanılmış ve şehir onların bakış açısından ele alınmıştır 19. yüzyılın ilk çeyreği için tercih edilen iki seyyah; Fransız Chevalier Gamba ve Đngiliz Ebenezer Henderson’dur. Gamba’nın eseri “Voyage Dans La Russie Meridional” ve Henderson’un eseri “Biblical Researches and Travels in Russia, Including a Tour in the Crimea and the Passage of Caucasus” dur. Gamba’nın seyahati 1820-1824, Henderson’un seyahati de 1821-1822 yıllarını kapsar. Gamba eserinde Astrahan’a 50 sayfa gibi geniş iki bölüm ayırırken, Henderson ise eserinde 10 sayfa ayırmıştır. Henderson; okuyucuya bir misyoner gözüyle seslenir ve Đskoç misyonerlik faaliyetleri hakkında bilgi verir. Gamba ise Astrahan’a daha geniş bir perspektiften bakmış ve birçok coğrafi konuya değinmiştir. Aynı dönemle paralel olarak Fransız seyyah Hommaire de Hell ve Đngiliz seyyah Robert Sears’ın da yazdıkları seyahatnamelerinde de Astrahan’ın sosyo-ekonomik yapısı ile değerlendirmeleri vardır. Gamba’nın seyahat notlarında Astrahan’da yaşayan Rus, Tatar, Đranlı ve Hintli nüfus, Rusya ile Đran arasındaki ticari ilişkiler ve Hazar Denizi’ndeki taşımacılık faaliyetleri hakkında önemli bilgiler sunulur. Her iki seyahatname, ayrıntılı şekilde incelenerek diğer seyahatnameler ve devrin coğrafi ve tarihi kaynakları ile karşılaştırılarak şehrin o günkü özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Astrahan, Seyyah, Volga Ural Bölgesi, Coğrafya, Tarih