KANONİK TOPRAKLARDAN ULUSAL VATANA: BALKAN SAVAŞLARI VE TÜRK ULUSÇULUĞUNUN DOĞUŞU*

Authors : Yahya Kemal TAŞTAN

Pages : 1-99

View : 12 | Download : 21

Publication Date : 2012-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Balkan Savaşları ile birlikte Osmanlı İmparatorluğunun bu bölgede yaklaşık beş asır süren egemenliğini yitirmesi Türkler için büyük bir travma olmuş- tur. Söz konusu coğrafyanın tarihsel iddialar nedeniyle yeni kurulan ulus devletlerin paylaşım alanına dönüşmesi, bölgede istikrarsızlığın kaynağıdır. Bugün de bölgedeki istikrarsızlığın temelinde aynı sorunlar yatmaktadır. Bir zamanlar Osmanlı İmparatorluğunun varlık nedeni kabul edilen Balkanların kaybı, Müslüman Türk nüfusa karşı izlenen sistemli kıyım, göç ve asimilasyon politikaları bir “yaralı bilinç” yaratmıştır. Türkçülük fikrinin kamuoyunda ve siyasette giderek daha fazla önem kazanması, Balkan savaş- larının yarattığı katastrofik yenilgiyle paraleldir ve bu süreçte vatan kavramı da dönüşüme uğramıştır. Klasik dönemde Osmanlı İmparatorluğunun egemen olduğu toprakları ifade eden “memâlik” kavramı siyasal ve toplumsal gelişmelere paralel değişime uğramış, bunun yanında kimlik arayışlarıyla ilişkili olarak bir “vatan” fikri doğmuştur. Kanonik toprağı ifade eden “dârü’l-harb” modernleşme ile nitelik değiştirmiş ve yerini seküler içerikli “vatan”a terk etmiştir. Bunun yanında Turan kavramının siyasal bir içerik kazanarak Türk aydınları arasında rağbet görmeye başlaması Balkan Savaş- ları ile yaşıttır. İmparatorluğun hikmet-i vücudu kabul edilen Balkanların yitirilmesi ve peş peşe yaşanan kayıplar Osmanlı aydınlarını hayalî bir vatan yaratmaya sevk etmiştir. Bu çalışmada Balkan Savaşlarının yarattığı kaotik ortamda toplumsal seferberlik ve ulusal kimlik arayışı incelenmekte, vatan kavramının kazandığı anlamlar ele alınmaktadır.
Keywords : Anahtar Kelimeler Anahtar Kelimeler lar, vatan, hayali vatan, Turan Anahtar Kelimeler Balkanlar, Balkan Savaşları, Türkçülük, kanonik toprak