Grice’in Niyet-Merkezli Semantik Bakış Açısı Bağlamında Duha Koca Oğlu Deli Dumrul Hikâyesinin İncelenmesi

Authors : Dilek TÜFEKÇİ CAN

Pages : 95-104

View : 12 | Download : 14

Publication Date : 2015-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :H. Paul Grice tarafından öne sürülen niyet-merkezli semantik bakış açışına göre karşılıklı konuşmanın veya iletişimin başarılı sayılabilmesi cümlelerin mantıksal kurallar çerçevesinde düzenlenmesine bağlıdır. Bireyler arasındaki iletişimi “doğal anlamlı” insert ignore into journalissuearticles values(istemsiz veya irade dışı gerçekleşen anlam); ve “doğal-olmayan anlamlı” insert ignore into journalissuearticles values(istemli veya özgür iradeli gerçekleşen anlam); olmak üzere ikiye ayıran Grice konuşmacı tarafından söylenen her cümlenin iletişimsel bağlamda bir işleve sahip olduğunu belirtir. Dolayısıyla insanların birbirlerini anlamaları karşılıklı söylediklerinden ziyade demek istedikleri şeylere bağlıdır. Grice “işbirlikçi ilkeler ve iletişimin kuralları” adı altında öne sürdüğü işbirliği ilkesine göre konuşma kuralını dörde ayırır: Konuşmacının mümkün olduğu kadar bilgilendirici olduğu nicelik kuralı insert ignore into journalissuearticles values(maxim of quantity);; dürüstçe, doğru bilgiler vermeye çalıştığı nitelik kuralı insert ignore into journalissuearticles values(maxim of quality);; konuşulan konu ile ilgili şeyler söylediği bağıntı kuralı insert ignore into journalissuearticles values(maxim of relation);; mümkün olduğunca açık ve net olduğu açıklık kuralıdır insert ignore into journalissuearticles values(maxim of manner);. Bu çalışmada Oğuz Türklerinin bilinen en eski epik hikâyelerden biri olan ve Oğuzların iletişim kültürüne ait semantik veriler sunan Dede Korkut Kitabı’ndaki Duha Koca Oğlu Deli Dumrul Hikâyesi Grice’in niyet-merkezli semantik bakış açısı bağlamında işbirlikçi ilkeler ve iletişimin kuralları göz önünde bulundurularak çözümlenecektir. Çalışmanın sonucunda konuşmacıların nicelik, nitelik, bağıntı ve açıklık kavramlarına ne derece bağlı kaldıkları ortaya çıkarılacak ve Oğuzların iletişim özellikleri hakkında bir sonuca varılacaktır.
Keywords : Duha Koca oğlu Deli Dumrul hikâyesi, Paul Grice, semantik, karşılıklı konuşma, dil