Türk Halk Hukukunun Bir Yüzü: \"Doğanın Kanunu\" Meselesi

Authors : Sevgi Dal

Pages : 333-352

Doi:10.32449/egetdid.1356208

View : 108 | Download : 94

Publication Date : 2023-12-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk hukuku, ait olduğu milletin düşünce anlayışı ve yaşayışından beslenmektedir. Toplumun inanış sistemleri, düşünce yapısını ve davranışları; davranışlar, sosyal normları; sosyal normlar ise halk hukukunu oluşturmaktadır. Halk hukukunun en önemli işlevi ise toplum düzenini ve adaleti sağlamaktır. Türk halk hukuku araştırmalarında yapılmış olan halk hukuku tanımlarında bireye ve topluma dikkat çekilmiştir. Ancak halk hukuku, birey ve toplum kadar doğa unsurlarını da kapsamaktadır. Gökyüzü, ağaç, su gibi doğa unsurları, eski Türk yaşantısında sosyal, ekonomik hayat, dinî inanışlar noktasında çeşitli davranış kalıplarının ve sosyal normların şekillenmesine katkı sağlamıştır. Kültürün bir yansıması olan hukuk sistemi, bu özellikler doğrultusunda temellenmiştir. Doğa unsurları, halk hukukunun gerek oluşumunda gerekse ceza sisteminde yer edinen unsurlardır. Doğa unsurlarına atfedilmiş ruhlara yönelik olumlu davranış geliştirmek; toplumsal yaşantıyı kolay kılmak, ihtiyaçların giderilmesi, ruhların gazabından korunmak noktasında önem arz etmektedir. Çalışmamızda da doğa unsurlarına yüklenmiş anlamlara, unsurlara yapılan saygısızlıklar sonucunda karşılaşılacağına inanılan ağır yaptırımlara, geliştirilen olumlu davranışlar sonucunda ise doğanın ödüllerine değinilecektir. Türk kültüründe gökyüzü, ağaç ve su unsurlarının yaratmış olduğu "kült” adı verilen inanış sisteminin halk hukuku oluşumundaki rolü ve bu inanmalar etrafında oluşan Türk toplum yapısı ve düzeni incelenecektir. Bu incelemede hukukun doğa tarafından yaratılmış; akıl ile keşfi yapılmış bir sistem olduğunu savunan "Tabii Hukuk” teorisinden de faydalanılacaktır.
Keywords : Halk hukuku, doğa, kült, kanun, inanış