Divanü Lügati’t-Türk, Eski Anadolu Türkçesi ve Bazı Çağdaş Türk Lehçelerindeki Atasözlerinde Eşeğin Olumsuz Niteliklerinin Kullanımı

Authors : Gülsüm Kırbaş

Pages : 153-171

Doi:10.32449/egetdid.1375172

View : 59 | Download : 97

Publication Date : 2024-06-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk lehçelerine bakıldığında hayvan adlarının oldukça geniş yer tuttuğu görülmektedir. Hayvan adları atasözleri, deyim, şiir, hikâye gibi birçok edebî türün içinde yer almıştır. Eşek ise bunların arasında istisna bir yere sahiptir. Bu hayvan söz varlığımızda çoğunlukla olumsuz niteliğiyle görülmektedir. Bu makalede, eşekle ilgili olumsuz nitelikleri barındıran atasözlerine yer verilecektir. Atasözleri, eşeğin nitelendirildiği olumsuz özelliklere göre ayrı başlıklar hâlinde gösterilecektir. Bu sayede eşeğin her dönem değersiz bir varlık olup olmadığı görülecek, Türkçenin ilk dönemlerinde kullanılan bir atasözünün çağdaş Türk lehçelerinde kullanılıp kullanılmadığı tespit edilerek lehçelerin kendi içlerinde ne ölçüde benzerlik taşıdığı belirlenecektir. Çalışmamızda tarihî lehçe olarak Eski Türkçe (DLT) ve Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait atasözlerinden; çağdaş Türk lehçeleri olarak ise Kuzeybatı, Güneybatı ve Güneydoğu grubu lehçelerinden örnekler yer alacaktır.
Keywords : atasözlerinde eşek, olumsuz nitelik, Türkçe atasözleri, tarihî ve çağdaş Türk lehçeleri