Sultan Olcaytu’nun İlhanlı Devleti’nin Elli Beşinci Kuruluş Yıl Dönümü Nutku

Authors : Şükrü Özdemir

Pages : 549-569

Doi:10.32449/egetdid.1541557

View : 26 | Download : 27

Publication Date : 2024-12-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Reşîdeddîn Fazlullâh Hemedâni, İlhanlılar devrinin önemli bir devlet ve siyaset adamı olmasının yanında ilmin her şubesinde eserler vermiş üretken bir müelliftir. Tarihten tıbba, ziraat ve botanikten tefsir ve kelama varıncaya kadar kalem oynatmadığı saha yok gibidir. Câmiü’t-Tevârih adlı büyük tarihini tamamladıktan sonra kelâm ve tefsir bahislerine büyük merak duyan Sultan Olcaytu’nun teşvik ve telkinleriyle Kur’an-ı Kerim’deki ince mânâ ve marifetleri izah eden risâleler yazmaya girişen müellif, bunları Mecmuatü’r-Reşîdiyye adını verdiği bir mecmuada toplar. Reşîd, ağırlıklı olarak yine ilahiyat bahislerine ait olmakla birlikte Mecmuatü’r-Reşîdiyye’ye dâhil etmediği bazı risâlelerden müfrede adını verdiği Beyânu’l-Hakâik adlı müstakil bir eser vücuda getirmiştir. Yirmi adet risâleden oluşan bu eserin ikinci risâlesi ‘Nasîhatü’s-Sultân’ adını taşımakta ve Sultan Olcaytu’nun hicrî 709 senesi şevvalinin on birinci günü (14 Mart 1310) İlhanlı Devleti’nin kuruluş kutlamaları esnasında söylediği nutkun metnini içermektedir. Bu makale, konusu doğrudan tarih olmayan eserlerden tarih ilmi bakımından istifadeye dair kısa bir girişten sonra Beyânu’l-Hakâik müellifini ve eserin içeriğini kısaca tanıtır. Eserin adı geçen ikinci risâlesinin ihtiva ettiği malzeme üzerinde birtakım tespit, yorum ve analizlerle devam eder. Makalenin sonunda risâlenin Türkçe tercümesi yer almaktadır.
Keywords : Sultan Olcaytu, İlhanlı Devleti, Beyânü\'l Hakâik, Reşîdeddîn Fazlullâh