Rumkale Çepnilerinde Cem

Authors : Erhan AKMAN

Pages : 311-350

View : 18 | Download : 3

Publication Date : 2022-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Rumkale çevresi, Anadolu’nun Türk yerleşkesi olmasında katkıları olan topluluklardan Çepnilerin yaşadığı alanlardan biridir. Yörede Yavuzeli ya da Rumkale Alevileri olarak bilinen kadim halkın tarihsel derinliğiyle dikkati çeken dini ve din dışı müzik pratikleri Anadolu inanç ve müzik sistemleri zincirinin özgün halkalarından birini meydana getirmektedir. Rumkale Çepnilerinin müzik ve inanç uygulamalarına odaklanılan bu çalışmada, yörede gerçekleştirilen cemlerin nasıl uygulandığı konusu ocak pratikleri, Bağlama sazı ve zakirlik geleneği bağlamında ele alınmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinin kullanıldığı araştırma çalışması için öncelikle Yavuzeli ilçesi ve Rumkale arasında kalan Çepni yerleşkelerinin tamamına gidilerek amaçlı örneklem olarak seçilen Sarılar ve Göçmez mahallelerinde uygulanan cemler incelenmiştir. Cemlerin akış sıralaması, adap ve erkânı, ocakların geleneksel sürek pratikleri bakımından mukayese edilerek aralarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konulmuştur. Araştırma verilerinden hareketle Rumkale Çepnilerinin Anadolu’ya ilk yerleşen Türkmen topluluklardan oldukları, Dede Garkın ve Musa Kâzım Ocağı Süreğine göre ibadetlerini şekillendirdikleri, cemlerin uygulanışı ve gelecek kuşaklara aktarılmasında dedelik kurumu ile birlikte Bağlama sazı ile bütünleşen zâkirlik ve gözcü hizmetinin sembolik manalarıyla birlikte eş önemde işlevlere sahip oldukları sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Rumkale, Çepniler, Alevilik, Cem, Bağlama, Zakirlik