Tasavvuf ve Tarikatlarda Güzel Koku: Osmanlılarda Tasavvufi ve Dini Mekânlarda Güzel Koku Kullanımına Dair Değerlendirme

Authors : Huriye EMEN

Pages : 441-456

View : 18 | Download : 29

Publication Date : 2022-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Güzel koku, tasavvuf ve tarikatlarda metafor, vecd vasıtası olarak görülmüştür. Tasavvuf literatüründe remz insert ignore into journalissuearticles values(mecaz); olarak sıklıkla kullanılan güzel koku, genelde çiçek ve çiçek kokularıyla izah edilmiştir. Dolayısıyla Yunus, şiirinde sarı çiçekle konuşurken, Halvetiyye Tarikatı’nın Sümbüliyye kolunun kurucusu Sinan, sümbülleri zikir çekerken görebilmektedir. Resûlullah ise çiçeklerin en sevileni gül ile özdeşleştirilir. Tasavvufi ve dini mekânlarda ise koku, zikirlerin Kur’an-ı Kerim tilâvetlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Söz konusu mekânlar, buhur ile kokulandırılmış, gerçekleşen ibadet esnasında vecd ile Hakk’a ulaşma ve kalpte onunla buluşma amaçlanmıştır. Osmanlı Devleti’nde tekke, türbe ve özellikle camilerde çeşitli koku malzemelerinin kullanıldığı görülmektedir. Mekânlarda güzel koku, genellikle buhur yakılarak elde edilmiştir. Arşiv kayıtlarından misk, amber, öd ağacının buhur malzemesi olarak tercih edildiği anlaşılmaktadır. Kayıtlardan, buhur yakma işinin ayrı bir meslek kolu olduğu, hatta bazı vakfiyelerde bu iş için görev alacak kimselerde bulunması gereken nitelikler ve bunlara ödenecek ücretlerin bilhassa belirtildiği görülmektedir. Yakılacak olan buhur miktarından maliyetine kadar tüm detaylar titizlikle kayıt altına alınmıştır. Dolayısıyla Osmanlılarda tekke, türbe ve camilerden yayılan misk, amber, öd ağacı kokusu sıradan bir işlemin sonucu olmayıp üzerinde hassasiyetle durulan bir uygulamadır.
Keywords : Tavavvuf, Metafor, Buhur, Çiçekler, Güzel Koku