ALEVİ BEKTAŞİ KAYNAKLARINDA İNSAN YETİŞTİRME MODELİ

Authors : Hamit AKTÜRK, Talip TUĞRUL

Pages : 211-225

View : 9 | Download : 9

Publication Date : 2014-12-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Geleneksel Aleviliğin kaynaklarında ahlaki esasları vurgulayan, şeyh-mürit ilişkinidüzenleyen, mürşidin özelliklerini belirten, talibin vazifelerini sayan bölümlere sıkçarastlamaktayız. Örneğin Alevi kaynaklarının en önemlisi Cafer-i Sadık Buyruğunda şöylebir pasaj bulunmaktadır: “Bir talibin piri ırak olup, eli ermese o vekâleten gayrıdan el tuta,görüle. Her kaç seneden sonra piri gelirse yine pirine ikrar etmek erkândır. Zira eğer atasınınpirini inkâr ederse münkir olur. Mizanı bozmuş olur…” Bu ve benzeri ifadelere Alevi Bektaşikaynaklarında fazlasıyla rastlamak mümkündür. Zira bu metinlerin muhtevasının genelive ana teması insan eğitimidir. Alevi Bektaşi metinlerinde bu hususun ön plana çıkması;Aleviliğin, gelişim dönemini Vefaîlik, Yesevîlik, Haydarîlik ve Kalenderilik gibi tarikatlarınhavzasında gerçekleştirmiş tasavvufî bir yapı olmasıyla açıklanabilir. Alevi Bektaşi geleneğinioluşturan temel klasikler ele alındığında Alevi Bektaşi birey için içsel, yatay ve dikey olmaküzere üçlü bir model kurulduğu ve “yol”a giren taliplerin bu üç boyutlu eğitim sistemiyleeğitilmeye çalışıldığı görülür. Biz bu araştırmada genel olarak metin analizi metodunu kullanarakBuyruk, Erkânnâme, Makâlat, Fatiha Tefsiri, Şerh-i Besmele ve benzeri Alevi Bektaşikaynaklarında bu meseleyi tespit etmeye çalışacağız.
Keywords : Alevilik, Bektaşilik, ahlak eğitimi, din eğitimi, din, İslam