Hz. Ali Merkezli Bir Ölüm Memoratına Dair Değerlendirmeler

Authors : Tuğrul BALABAN

Pages : 89-104

View : 13 | Download : 12

Publication Date : 2015-04-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Bireylerin metafizik tecrübelerine dair anlatılar olarak efsanenin kadrosu içerisinde yer alanmemorat kavramı, efsanenin gerçekliğinin ötesinde ve kutsiyet sınırını aşan bir anlatıyı ifadeeder. Zira memorat bir nakil ya da rivayet değil ferdî bir tecrübedir. Kültürel denetimmekanizmaları olan bu tür anlatmalar sosyal normların oluşturucusu ya da koruyucusu olarakinsan hayatına yakın bir mesafede dururlar. İnsan hayatının en önemli geçiş dönemlerindenbirini teşkil eden ölüm özellikle son yüzyıl içerisinde ortaya çıkan gelişmelerle birlikte hayatınolabildiğine dışına itilirken geleneksel değerlerin muhafaza edildiği geniş anlamıyla İslâmtoplumlarında, dar anlamıyla da Alevi-Bektaşi inanç evreninde hayatın içerisinde ve hattayanı başında düşünülür. Ölüm çevresinde oluşan inanma örneklerini sözlü gelenek içerisindekianlatılarda bulmak mümkündür. Bu yapıdaki anlatmaların temel özelliği kural koyucuve anlam yükleyici olmalarıdır. Yaşam içerisinde, olay ve olgular arasındaki neden-sonuç ilişkisinikurma işlevi ile toplumsal düzeni sağlarlar. Bu çalışmada Amasya’nın Gümüşhacıköyilçesine bağlı Korkut köyünde derlenen ve Hz. Ali’yi merkeze alarak ölüm üzerine anlatılanbir memoratın epizotları açısından analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu anlatma üzerindengeleneğin mensubu olduğu toplumuna eğitici etkilerini yansıtan sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır.Ayrıca konu edilen anlatıdan hareketle efsane ve memorat kavramlarının birbirleri ileilgisine dair değerlendirmeler yapılmıştır.
Keywords : Hz Ali, memorat, efsane, ölüm, İnanış