Seher Abdal’ın Helvâ Vü Nân’ı

Authors : Fatma Sabiha KUTLAR

Pages : 261-294

View : 15 | Download : 7

Publication Date : 2013-01-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Seher Abdal, Seher veya Seherî mahlaslarını kullanan şairin hayatı hakkında eski kaynaklarda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Cönklerde ve mecmualarda çok sayıda şiiri yer alan Seher Abdal’ın bir de Helvâ vü Nân isimli mesnevîsi vardır. Seher Abdal, 138 beyitlik bu küçük mesnevîde bir derviş ile bir Hâricî ve oğlu arasında Belh şehrinde geçen olayı anlatmaktadır. Son derece kötü özelliklere sahip Hâricî’nin şahsında Hâricîlere olan olumsuz duygularını; Hz. Ali muhibbi dervişle Hâricî’nin oğlunun şahsında ise, Hz. Ali taraftarlarının iyiliğini ve kendisinin Hz. Ali’ye, ailesine, on iki imama duyduğu aşırı sevgiyi dile getirmektedir. Hikâyede Hızır ve Hz. Ali’nin mucizelerine/kerametlerine de yer veren şair, peygamber/ nebî olduğunu işaret ettiği Hızır’la Hz. Ali’yi özdeşleştirmemekte; Hz. Ali’yi Hızır tarafından tavaf edilen ve ona emreden biri olarak Hızır’dan üstün tutmaktadır. Şair, Helvâ vü Nân’ın beyit sayısının toplamını “1+3+8: 12” olacak şekilde düzenlemek suretiyle de on iki imama olan bağlılığını vurgulamaktadır. Mesnevîde “helvâ” ve “nân”a farklı bir anlam yüklemeyen Seher Abdal, Doğu kültüründe ölenlerin canı için yapılan ve günümüzde de devam eden “helva ve ekmek dağıtma” geleneğinin, eskiden İran’da “Hz. Ali aşkına helva ve ekmek dağıtmak” şeklinde yaşatıldığını ortaya koymaktadır. Bu çalışmada Helvâ vü Nân, incelenerek eserin çevriyazılı metni verilecektir.
Keywords : Seher Abdal, mesnevî, kaside, Hz Ali, on iki imam, Hızır, helva ve nân ekmek, Alevî, Şiî, Bektaşî