ONTOLOJİK MEKÂN SİYASASI VE MABET

Authors : Bayram SEVİNÇ

Pages : 51-69

View : 9 | Download : 5

Publication Date : 2013-10-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Modern Türkiye’de bütün dinî gruplar, varoluş ve onanma siyasalarında mabedi sembolikolarak konumlandırmaktadırlar. Dinî grupların bu ontolojik mabet yaklaşımlarının yanında,resmî yaklaşım, mabetleri işlevsel olarak görmektedir. Bu resmi algı da modernleşmeparadigmasının evrenselci ve rasyonel mimari düşüncesine dayanır. Bu çalışmada,Türkiye’de modernleşme paradigması bağlamında, ilk dönemin yönetici seçkinlerinin kimliktanım ve tercihlerinin ortaya koyduğu mekân politikasında beliren mabet sorunsalı vebunun araçsallığı söz konusu edilmiştir. Dolayısıyla kimlik tartışmalarının ana odaklarındanbiri olan mabedin bir sembol olarak kültürel sistemde nasıl yer edindiği ve söylemlerin neresindebulunduğu sorunsallaştırılmıştır. Konu, Türkiye’de devlet ve dinî grupların mabetalgısıyla sınırlandırılmıştır. Bu bağlamda iki aktörün mabedin mimarisine yönelik algısı üzerindenbir bellek analizi yapılmıştır. Konu, dokümantasyon yöntemiyle ve karşılaştırmalı birperspektifle ele alınmıştır. Amaçlanan, her iki kitlenin mabedin maddî yapısına yönelik algıfarklılığının Cumhuriyet döneminde Türkiye’deki din-devlet ilişkileri tartışmasına etkisinintespit edilmesidir. İncelemenin bulguları göstermektedir ki dinî gruplarla resmî yaklaşımarasındaki perspektif farkı, din-devlet ilişkilerinin kırılganlaşmasına ve çözümsüz alanlarınoluşmasına neden olmuştur. Dinî gruplar, mabet ve ontolojik varlıkları arasında bir bağ kurarakonu özgürlükler alanına dâhil etmişken resmî perspektif, işlevsel yaklaşımı tercih ederekmimari merkezli bir algıyı benimsemiştir.
Keywords : Türk Modernleşmesi, mabet, cemevi, cami, kilise, sinagog, dinî kimlik