SADAKADAN ZEKATA İSLAMİ EKONOMİK DAYANIŞMA ÖRNEĞİNDE FORM DÖNÜŞÜMÜ

Authors : Ali DEMİR

Pages : 93-115

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2017-12-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Dayanışma, İslamın ortaya çıkışından önce etik beklentiler çerçevesinde topluma sunulmuştu. İslam’ın başlarında da, bu etik algıyla insanlardan sadaka sistemi aracılığıyla ekonomik katkıyla dayanışmaya katılmaları bekleniyordu. Bu beklenti ve normlar dönemim doğal adalet görüşüne uygundu. Umma’nın kuruluşuyla, mevcut etik istemler artık İslam’ın evrenselci normlarını tatmin etmiyordu. Doğal adalet fikrine odaklanan mevcut alışkanlıklar, ne bireyler arasındaki anlaşmazlıkları ve ne de toplumsal çatışmaları var olan analojilerin doğru uygulanmasına rağmen çözmeye yetiyordu. Yaşam alanının bu aşamalı rasyonalizasyonu karşısında, önce sadece teolojik gönüllülüğe dayanan beklentiler, meşru ve uygulanabilir yasal normlara dönüştürüldü. Bu süreyle, İslami adalet kavramları artık mantıksal ilkelerden türetilmeye ve yasal normlar biçiminde uygulanmaya başlandı. Bu adım sadaka sistemini zekât sisteminin lehine ortadan kaldırdı. Bektaşi ocakları, sadaka ve zekât sistemlerini bu evrensel norm üzerinden devraldılar. Bektaşi ocakları, bu normları vakıflar aracılığıyla, ki vakıflar Osmanlı İmparatorluğunun minyatür biçimde kurulmasını temsil ederler, bir sonraki yüksek kuruma, yani devlete dönüştürdüler.
Keywords : adalet, dayanışma, sadaka, zekat, vakıflar, içtihat, Bektaşi ocakları