Alevilikte Tevellâ ve Teberrâ Kavramları

Authors : Hüseyin DEDEKARGINOĞLU

Pages : 163-192

View : 7 | Download : 5

Publication Date : 2020-03-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin ele aldığı konu tevellâ ve teberrâ kavramsal alanının Alevi çevrelerce hangi anlamı karşıladığı ve bu anlamın nasıl bir kurgu etrafında bir dizgi oluşturmasıyla şekillenmektedir. Buna göre temel kaynaklardan yola çıkarak tevellâ ve teberrâya yüklenen anlam içerisinde Aleviler tarafından verilen anlam açıklıkla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Kavramın farklı disiplin ve ilim dallarınca değerlendirilmesi tevellâ ve teberrâya kazandırılan anlamın açıklanmasına çalışılmıştır. Çünkü ortak kavramlar, farklı çevrelerin yükledikleri anlamlarla farklılaşmaktadır. Bu bakımdan da ilgili literatürün yüklediği anlam ve Alevi sözlü, yazılı kaynaklarda aktarılan anlam arasındaki farkın anlaşılır şekilde bütün açıklığıyla ortaya konulması bir zorunluluktur. Bu sorun, devam ettirildiği sürece, Alevi inanç sisteminin temel dinamiklerinin anlaşılması zorlaşacağı gibi belirsiz hale gelecektir. Öyleyse bunca yıldır anlatılan ve takip edilen programın temel kavramları kendi iç anlamına sahip değildiyse farklılaşmanın da neden veya nerede olduğunun da izahı imkânsız hale gelecektir. Bu bakımdan ortak kavramlara yüklenen lügat ve ansiklopedik anlamın oluşturduğu tekdüzelik anlam ve kurgu, ortak mirasın giderek fakirleşmesine yol açacaktır. Sonuç olarak Alevi sözlü ve yazılı kaynaklarda yer aldığı biçim ve içeriğiyle konu ele alınırken aynı zamanda ortak literatürdeki aktarımdan da istifade edilmiştir. Kelime, kavram ve terim anlamı olarak tevellâ ve teberrânın lügat, ansiklopedi ve temel kaynaklarda kullanımından yola çıkılarak Alevi düşünce içerisindeki anlam çerçevesi kurulmuştur.
Keywords : Tevellâ, teberrâ, Ehl i beyt, tecellâ, temennâ