SÖZLÜ KÜLTÜR EKSENİNDE SEYYİD DERVİŞ BEYAZ OCAĞI HAKKINDAKİ MENKIBELER

Authors : Saadet DAĞ

Pages : 369-390

View : 11 | Download : 5

Publication Date : 2021-09-06

Article Type : Research Paper

Abstract :Seyyid tabir olarak, bir topluluğun ileri gelenlerine verilen isimdir. Ehl-i beyt soyundan gelen ocakzâdeler, evlâd-ı resûl oldukları için “seyyid” olarak anılmaktadırlar. Anadolu’da kurulan Alevi dede ocaklarının büyük bir bölümü bu seyyidlerin adlarını taşımaktadır. Seyyid Derviş Beyaz Ocağı da bunlardan biridir. Ocağa ismini veren de “Derviş Beyaz” olarak anılan “Es-Seyyid Şeyh Mahmudü’l-Kebir”dir. Ocağın şeceresinde verilen bilgilere göre; onun kerâmetlerine şahit olan Sultan Murad Hüdavendigâr’dan beri bu ocak, onun ismi ile anılmaktadır. Ocağa ismini veren meşhur menkıbenin ise ateşe girip yanmamak ve buz tutmak kerâmeti olduğu söylenmektedir. Bu söylencelerin söz konusu olduğu menkıbeler, ocağın şeceresinin bir kısmını derleyip kitap haline getiren Metin Küçük Dede’nin çalışması sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu çalışma amacı itibarıyla ocağın kerâmetleri üzerine anlatılan birçok menkıbenin derlenmesinden yola çıkmıştır. Söz konusu menkıbeler sözlü kültür ekseninde incelense bile ocaklar arasındaki çekişmeler nedeniyle menkıbelere konu olan kerametlerin paylaşılamaması da ocağın dedelerinden Hazır Ali Beyazyıldırım Dede’nin araştırmaları ve elindeki şecereye ait beyanları doğrultusunda açıklanacaktır. Çalışmada önce Metin Dede’nin derlediği şecerede yer alan kerametler hakkındaki menkıbelere yer verilecektir. Daha sonra bu çalışmanın ilham kaynağı olarak günümüzde geleneksel dedelik kültürünü devam ettiren Seyyid Haktan Çelik Dede ve ailesinin anlattığı menkıbelere yer verilecektir
Keywords : Seyyid, Derviş Beyaz, Şecere, Kerâmet, Menkıbe