KIBRIS AKSAKALLI EFSANESİ’NDE ALEVİ-TÜRKMEN İNANÇ MOTİFLERİ

Authors : Ejdan SADRAZAM, Şevket ÖZNUR

Pages : 77-96

View : 12 | Download : 9

Publication Date : 2015-10-12

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin başlıca amacı günümüzde derlenmiş olan ‘Ak Sakallı Efsanesi’ içerisinde şamanizmve animizm gibi eski Türk inançlarının simge ve kavramlarının sürekliliğini ve taşınmasınıkeşfetmek ve irdelemektir. Dini semboller belirli bir yaşam tarzı ile belirli bir metafizikarasında temel bağlantıları formüle etmekte ve bunu yaparken bir diğerinin yetkisini ödünçalmaktadır. Aleviler tarafından taşınan Eski Türk inançlarının simge ve kavramları ikincil veresmi dine karşıydı. Bu nedenle yeni kuşakların geleneksel Türk dinlerini, düşünme tarzlarınıve yaşambiçimleri konusunda eğitilmeleri için efsaneler içerisine gizlenmişlerdi. Tavşantotemi, kutsal dağ motifi, kutsanan göç olgusu, üç ve yedi gibi eski Türk inançlarında önemliolan kutsal sayılar, don değiştirme, şamanın ateşe hükmentmesi ve şamanın kendisi gibi çeşitlisemboller içerisine yerleşmiş inançlar bu araştırma boyunca tespit edilmiştir. Şimdiyekadar kültür kalıpları, sistemleri veya semboller kompleksleri gibi, dini simgeler bilgi dışsalkaynaklı bilgiler olarak düşünülüyordu. Oysa, onların içselleştirdiği bilgi, toplumla bütünleşmiştir.Bunu, bir efsanenin başarısının aile ve toplum içerisinde düzenli tekrarlanmasınabağlı olmasından anlıyoruz. Fakat gerçek başarı toplumun maruz kaldığı pek çok açıklanamayanhastalık, keder ve diğer felaketlere toplum için yaratıcı ve özgün yanıtlar sunabilmesive geçmiş ile bugün veya ölülerle yeni kuşaklar arasında bir süreklilik temeli kurabilmesidir.Efsanenin dokusunun yapısökümü, Kıbrıs Türklerinin bu gizli kalmış gerçekliğini görünürkılacağı gibi inançların değişimini anlamaya çalışan kuramsal ve yöntemsel çalışmalar için deyararlı olacaktır.
Keywords : Kıbrısta Alevi Türkmen inançları, yapısöküm, ulusçuluk, söylece, dini simgeler motifler