HATİP ZÂKİRÎ HASAN EFENDİ’NİN NÜHÜFT MAKAMINDAKİ İMAM HÜSEYİN MERSİYESİ

Authors : Gülçin YAHYA KAÇAR

Pages : 239-254

View : 13 | Download : 20

Publication Date : 2013-07-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, XV. yüzyılın ilk yarısında yaşamış büyük alim, şeyh ve mutasavvıf Yazıcıoğlu Mehmet Efendi ? – 1451 tarafından kaleme alınmış ve Halvetiyye dergâhına mensub zâkirbaşı Hatîb Zâkirî Hasan Efendi Foça 1545?-İstanbul 1623 tarafından bestelenmiş olan Nühüft makamındaki “İmam Hüseyin Mersiyesi”nin beste analizi yapılmıştır. Güfte, Yazıcıoğlu’nun önemli eseri Muhammediye’nin ikinci bölümünde yer alan “Vefâtü’l-Hasan ve’l Hüseyin” adlı elli dört beyitten oluşan Kerbela mersiyesinden alınmıştır. On mısra ve beş beyit olarak bestelenmiş olan Mersiye’de Hazreti Hüseyin ve Ehli Beyt’in Kerbela’da şehit edilmeleri üzerine hissedilen acı ve Ehl-i Beyt’e karşı olan sevgi ve muhabbet ifade edilmiştir. Nühüft makamının seyri kullanılırken nağmelerdeki hüzünlü, duygulu yakarış da güftenin anlamı ile paralellik göstermektedir. İmam Hüseyin Mersiyesinin iki farklı nüshası bulunmaktadır. Birincisi Dr. Suphi Ezgi 1869-1962 tarafından Durak Evferi usulünde diğeri Ahmet Hatipoğlu d.1933 tarafından usulsüz olarak yazılmış nüshalarıdır. Günümüzde Ahmet Hatipoğlu’nun tashih ettiği notanın kullanıldığı görülmektedir. Bu çalışma, Türk din musikisinin önemli bestekârı Hatip Zâkirî Hasan Efendi’nin Nühüft makamındaki İmam Hüseyin Mersiyesi’nin Ahmet Hatipoğlu tarafından notaya alınan nüshası üzerinden musiki yönüne ışık tutmak amacı ile yapılmıştır. Çalışmada mersiyenin hem form, makam, usul analizleri yapılmış hem de Türk musikisinin dokuz yüz yıllık makamı olan Nühüft makamının kullanımı ile ilgili sonuçlara varılmıştır.
Keywords : Mersiye, Nühüft makamı, Hz Hüseyin, Yazıcıoğlu Mehmet Efendi, Hâtib Zâkirî Hasan Efendi, Ehl i Beyt