KUTSALLAŞMA SÜRECİNE TİPOLOJİK BİR YAKLAŞIM: ZİYARET FENOMENİ ÖRNEĞİ

Authors : Abdullah ÖZBOLAT

Pages : 121-138

View : 14 | Download : 6

Publication Date : 2014-07-11

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin konusu, ziyaret fenomeni örneğinde kutsallaşma sürecidir. Odak soru, şöyleifade edilebilir: “Ziyaret objeleri nasıl kutsallaşır?”. Çalışma, ziyaret fenomeni örneğindekutsallaşma sürecinin bir tipolojisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmanınulaştığı sonuç ziyaret fenomeni için kutsallaşma sürecine tipolojik bir model önerisidir.Kutsal ve kutsallaşma ayrımından hareket edilmektedir. Ziyaret fenomeni örneğindekutsallaşmanın tipolojisi somutlaşma, bağlanma, ritüel ve mit aşamalarından oluşmaktadır.Kutsallaşma süreciyle ilgili bu tipoloji, Hans Mol’un kimlik ve din konusundakiyaklaşımına dayanmaktadır. Çalışmanın teorik zemininde yazarın din olgusu için kavramsallaştırdığı “kimliğin kutsallaşması”ndaki dört aşamalı tasnif, ziyaret fenomenine uyarlanmıştır. İlk aşama somutlaşmada, bir fenomenle somutlaşan kutsal, görünür olmakta kutsalla irtibatlandırılmaktadır. İkinci aşama bağlanmada kutsallığı ispat niteliğinde kerametler ortaya çıkmakta, kutsallık atfedilen fenomen çevresinde kulaktan kulağa yayılan kerametler, toplumsal kabule yol açmaktadır. Kerametler ile kutsallık, toplumsal bir kabule dönüşmekte, kutsallaşmanın üçüncü aşamasında bu durumu ritüeller takip etmektedir. Kutsallaşma sürecinin son aşamasında ise, kutsallık atfedilen obje etrafında mitler oluşmaktadır. Bu tipolojide kutsalın uzaklaştırıcı özelliğinin bir yansıması olarak mitler, yasaklar olarak karşımıza çıkmakta ve bu yasaklar kutsalı koruma işlevi görmektedir. Kutsallaşma sürecinin ziyaret fenomeni örneğinde ele alındığı bu çalışmanın ilk bölümünde kutsal ve kutsallaşma kavramı ile kutsallaşmanın nasıl gerçekleştiği sorusuna cevap aranmış, ikinci bölümde ise kutsallaşma sürecinin dört aşamasının ziyaret fenomenine nasıl yansıdığı örneklenmeye çalışılmıştır.
Keywords : Kutsal, kutsallaşma, ziyaret fenomeni, somutlaşma, bağlanma, ritüel, mit