TÜRKMEN CENAZE TÖRENLERİNDEKİ RİTÜELLER VE SÖYLENEN ALKIŞLAR: TÜRKMENİSTAN ÖRNEĞİ

Authors : Ramazan ÇAKIR

Pages : 205-228

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2014-07-11

Article Type : Research Paper

Abstract :Ölüm öncesi ve sonrası hayatla ilgili ritüellerin Türkmen kültürü ve düşüncesinde önemlibir yeri vardır. Bundan dolayı ölüm anında ve sonrasında bazı törenler yapılır. Zengin birkültürel mirasa sahip olan Türkmenlerin cenaze törenleri, taziye ve kabir ziyaretleri, toplumsaldayanışma ve dinamizmin merkezini oluşturmakta ve paylaşmayı teşvik etmektedir. Buaraştırmada, ‘katılarak gözlem, kaynak kişiler ve geniş kapsamlı literatür taraması’ tekniklerikullanılmıştır. Ayrıca, Türkmenistan›ın farklı bölgelerindeki kabir ziyaretlerinde bulunularak,fotoğraf çekimleri yapılmış ve birebir kaynak kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Buçalışmanın amacı, Türkmenistan özelinde, Türkmen cenaze törenleri öncesinde ve sonrasındayapılan ritüeller ve alkışları Türkmenistan’da gözlemlemek, Türkmen Türkçesindeki ve TürkiyeTürkçesindeki yazılı ve canlı kaynaklardan yararlanarak her iki kültürdeki farklılık vebenzerlikleri tespit etmektir. Bu çalışmada ulaşılan bazı sonuçlar şöyledir: Çöl kumu üzerindeyalınayak cenaze namazı kılınması, bazı cenazelerde ayakkabılara para konulması, cenazeyegelenlere para dağıtılması, mevtanın 3, 7, 30 ve 40’ında erkeklerin telpek giymesi veverilen yemekte sadece tuzuna-tadına bakılması, mezarlara koç ve geyik boynuzu takılması,tahta merdiven konulması vb. Türkmen ritüellerinin bazıları Şamanizm’den kalırken, bazılarıda İslamiyet’le birlikte yerleşmiş ve yaygınlaşmıştır. Türkmenler yaşadıkları mekânlarıdeğiştirseler de bir kültür kodu olan ritüellerini ve geleneklerini değiştirmemişlerdir. Çalışmabetimsel, tanımlayıcı ve açıklayıcı niteliktedir.
Keywords : Türkmen, cenaze töreni, ölüm, ritüel, alkış dilek