SAFEVÎ DÖNEMİ 16. YÜZYIL ASLAN TASVİRLİ Mİ’RÂC MİNYATÜRLERİ: ŞAH İSMAİL HATÂÎ’NİN YAKLAŞIMI AÇISINDAN BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Başak Burcu TEKİN

Pages : 97-114

View : 16 | Download : 17

Publication Date : 2013-02-25

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam dünyasında Hz. Muhammed’in mucizevi gece yolculuğu mi’râc, Kur’ân-ı Kerim’deaz bilgi olmasına rağmen çok ilgi gören bir olay olmuştur. Bu mucizevi yolculuğun gizemlikalan öyküsündeki boşluklar sonrasında farklı kültürel yaklaşımlara göre tamamlanmıştır.Bu değişen anlatımın en çarpıcı örneği Safevî Dönemi’nde karşımıza çıkmaktadır. SafevîDevleti’nin kurucusu Şah İsmail’in Hataî mahlasıyla yazdığı mi’râc ile Türkçe şiirde geçenöykü tamamiyle Sunnî dünyanın sunduğundan farklıdır. Bugün Anadolu Alevî Cem ayinlerindede söylenen, “Mi’râciye” olarak da anılan Hataî’nin mi’râc şiiri sadece Anadolu’daetkin olmamıştır. Safevî döneminde özellikle Şah Tahmasp döneminde Şah İsmail Hatâî’ninmi’râc şiirine uygun mi’râc minyatürleri yapılmaya başlandığı görülür. Ancak Safevî mi’râcminyatürleri, Safevî Hanedanlığı’nın hem siyasi hem dini ideoloji açısından kurucusu Şahİsmail’in farklı mi’râc algılayışı yeni semboller ve resimsel ifâdelerle donatılmıştır. Bunlardanen çarpıcı olan yeni sembol, aslan tasviridir. Safevî dönemindeki aslan tasvirli 16. yüzyılmi’râc minaytürleri ile ilgili olarak özellikle de sembolik çözümlemesinin yapıldığı araştırmalarile karşılaşılmamaktadır. Bu çalışmada Safevî dönemi’nde 16. yüzyılda yapılmış olan aslantasvirli mi’râc minyatürleri hem sanat hem de kültür tarihi açısından Şâh İsmail’in ve Safevîdevletinin yaklaşımı çerçevesinde incelenecektir.
Keywords : Mirâc, Safevî, Şâh İsmail Hatâî, minyatür, 16 yüzyıl