DİL SOSYOLOJİSİ AÇISINDAN “OCAK” KAVRAMI

Authors : Kemalettin DENİZ

Pages : 219-232

View : 16 | Download : 6

Publication Date : 2013-02-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Dilin toplumla olan bağları, onun bir toplumsal kurum olarak adlandırılmasını sağlar. Dilsosyolojisi - toplum dil bilim, oldukça geniş bir çalışma alanında disiplinler arası bir bakışaçısıyla dil - toplum ilişkisini araştırmaktadır. Bir dildeki kelime hazinesi incelendiğinde, bazıkelimelerin birden çok kavram alanında farklı anlam karşılıklarına sahip oldukları görülmektedir.Bu kelimelere dikkat edilirse o dili kullanan toplumun tarihinde, kültüründe bu kavramve konuyla çok ilgilenildiği göze çarpacaktır. Ocak kavramı da Türkçe kelime hazinesi veTürk kültürü içinde bu konumdadır. Bu çalışma, ocak kavramının toplum içinde kazandığıanlamları dil sosyolojisi ekseninde ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada ocak kavramı,Türkiye Türkçesindeki anlamlarıyla; Türk Dil Kurumu tarafından hazırlanan sözlüklerdekiyansımalarıyla, Alevilik-Bektaşilikte kazandığı anlamlarla sınırlandırılmıştır. Bu sınırlandırma,biçim bakımından değil, anlam bakımından yapılmıştır. Verilerin toplanmasındaTDK tarafından yayımlanan sözlüklerden öncelikle yararlanılmıştır. Alevilik-Bektaşilikteocak kavramının görünümünü tespit etme çalışmasında ise ilgili literatürün yanı sıra, TürkKültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi’nin 63 sayılık arşivinden yararlanılmıştır.Araştırma sonucunda ocak kavramının sözlüklerde yer alan şekliyle sınırlandırıldığı takdirdedahi Türkçe kelime hazinesinde önemli bir yer tuttuğu görülmüştür. Bunun yanı sıra ocakkavramı, Alevilik-Bektaşilik alanında da oldukça geniş ve farklı anlamlar kazanmıştır. Ocakkelimesine yüklenen bu anlamların daha çok kültür ve inanç alanına ait olduğu da ortayaçıkan sonuçlar arasındadır. Bu kavram üzerine yapılacak daha geniş ve ayrıntılı çalışmalarkültür ve kelime hazinesinin tespiti açısından yararlı olacaktır.
Keywords : Ocak, Dil sosyolojisi, Kelime hazinesi, Alevilik, Bektaşilik, Dil kültür ilişkisi