Conceiving the Medieval Ottoman Music Culture Through Legendary Narratives

Authors : Cenk GÜRAY, Ezgi Tekin ARICI

Pages : 33-54

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2020-12-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Orta Çağ Osmanlı Müzik Kültürü ile ilgili çalışmaların çoğu dönemin zengin kuramsal kaynaklarına odaklanmış, ancak müzik araştırmacıları genellikle Orta Çağ Osmanlı döneminin “efsanevi anlatı” ve “menakıpnamelerinde” yer alan “müzikal sembolizme” yoğunlaşmamıştır. Ancak bu kaynaklar, “Ahi, Bayrami, Vefai ve Kalenderi” inanç sistemleri aracılığıyla “doğa-Tanrı-insanlık” algısının irfan temelli bir algıyı paylaşması açısından dönemin kuramsal kaynaklarıyla paralellik içinde olup müzik kültürüyle kolayca ilişkilendirilebilen çok güçlü bir sembolizmle Osmanlı kültürü için yapıcı bir güce sahip olan “Horasan temelli irfânı” temsil eden ana kaynak olma özelliği taşır. Bunun yanında söz konusu kaynaklar, içlerinde Orta Çağ Anadolu’sunun erken dönem zikir geleneklerini taşımalarıyla ayrı bir önem arz etmektedir. Bu bağlamda söz konusu efsanevi anlatı ve menakıpnamelerin yanında tarihsel kayıtlar, gezi notları, edebiyat ve din kaynakları, semah ve sema gibi önemli zikir uygulamaları ile ilgili erken dönem bilgilerini yansıtabilmektedir. Dolayısıyla bu kaynaklar aracılığıyla Anadolu insanının Orta Çağ Dönemi’nde müzik ve dans aracılığıyla oluşturdukları evren algısı ile ilgili de kıymetli örneklere rastlamak mümkündür. Bu algının “Ahilik” ve “ Abdallık” gibi felsefi sistemler aracılığıyla Anadolu’da bugüne kadar taşınmış bir irfan geleneğini oluşturma yollarına da bu metinler aracılığıyla ulaşabilmek mümkündür. Bu çalışmada, “sembolik müzikal detayları” ve “müzikten kaynaklı inançsal ögeleri” tespit etmek için menakıpnameler, evliyalar hakkındaki anlatılar, edebiyat kaynaklar, dini metinler ve gezgin notları da dâhil olmak üzere 15. Yüzyıla ait çeşitli kaynaklar incelenecektir
Keywords : Menakıpnameler, Orta Çağ Osmanlı müzik kültürü, Horasan irfanı, Ahilik, Abdallık