ALEVİ-BEKTAŞİ KÜLTÜR ORTAMINDA MÜZİĞİ TEMSİL EDEN KADINLAR

Authors : Sevilay CİNAR

Pages : 185-200

View : 17 | Download : 5

Publication Date : 2020-12-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Sözlü kültür ürünlerinin üretilmesinde, aktarılmasında, temsilinde; sazlar, sözler, icracılar kadartemsil edildikleri kültür ortamlarının da önemli rolü vardır. Bulunduğu coğrafyanın, sosyal atmosferinizlerini taşıyan bu ortamlar, müziğin karakterinin de önemli belirleyicisi olurlar ki Alevi ve Bektaşikültürü içerisindeki kadınların, yetiştikleri sosyo-müzikal ortam Cem evi, muhabbet ortamı ve buortam içerisinde müzikle kurdukları ilişki de, Alevi ve Bektaşi kadınların müzik kimliklerinin âşık,zâkir tanımlanması açısından önem arz eder.Çalışma, -toplumsal cinsiyet1 perspektifinin, Alevi ve Bektaşi kültürü içerisinde kadın kimliğininmüzik rolünü incelemekte yararlı olduğu düşüncesiyle- cinsiyet rolleri üzerine yorumlayıcı biranlayış ve etnografik bir yaklaşımla gerçekleştirilmiştir. Bu yaklaşım içerisinde, saha çalışmasındakiişitsel veriler ve yayınlanmış müzik verileri kapsamında; bu kültür içerisinde söz-müzik üreten, sözlükültür ürünlerini temsil eden kadınların deneyimleri temel alınmıştır.Bu doğrultuda, “Kadınların yetiştikleri kültür ortamları ve bulundukları icrâ ortamları, müzikkimliklerini belirleyen önemli bir ölçüt olarak görülebilir mi?”, “Yetiştikleri kültür ortamlarında elealdıkları konular-müzikli aktarımlar, kadınlara özgü müzik kimliğini sorgulamaya zemin hazırlarmı?” Soruları, çalışmanın çıkış noktasını oluşturan sorular olmakla birlikte, yanıtları da sonucunönemli tespitleri arasında yer almıştır.Araştırmanın kapsamı; kadınların yetiştikleri kültür ortamının [mekânın ritüel ortamı, muhabbetortamı ], kadınların sanat temsilleri üzerindeki etkilerine ilişkindir. Araştırmanın ana hatlarınıoluşturan sorular; kadınların yer aldığı icra ortamının mekân , mekân teorisi ve toplumsal cinsiyetkodlaması ile yakından ilişkili olduğu varsayımına dayanmaktadır.
Keywords : Sözlü kültür, İcrâ Ortamı Mekân, , Alevi Bektaşi müziği, Alevi Bektaşi Kadın Âşık Zâkir