ETNO-DİNSEL KİMLİKLERİN PSİKO-KÜLTÜREL DİNAMİKLERİ: TÜRKİYE’DE ALEVİ KİMLİĞİ UYANIŞININ DUYGUSAL BOYUTLARI

Authors : Talha KÖSE

Pages : 171-197

View : 11 | Download : 13

Publication Date : 2015-06-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Korku, aşağılanma ve mağduriyet gibi kolektif duyguları etkileyen önemli tarihsel dönemler,kolektif dramlar ve özellikle de olumsuz kolektif deneyimler hakkındaki popüler anlatılar, etnikve dini kimlikler üzerine yapılan çalışmaların önemli birer boyutudur. Katliamlar, savaşlar,büyük çaplı şiddet gösterileri ve aşağılayıcı kolektif deneyimler hakkındaki ortak anlatılarda büyük kimlik gruplarının oluşmasında ve sürdürülmesinde önemli roller oynamaktadır.Etno-dinsel kimliklerinin duygusal etkenleri olan “yâd etme” ya da “yeniden üretme” dinamikleribu çalışmanın araştırma konusudur. Bu çalışma, keder/mağduriyet, korku ve aşağılanmagibi bireysel ve kolektif duyguların birbirleri ile nasıl bir etkileşim içerisinde olduğunuve 1980 sonrası Türkiye’si bağlamında Alevi kimliğinin müzakeresi sürecini nasıl etkilediğiniincelemektedir. Aşağılayıcı deneyimleri konu alan bireysel ve kolektif Alevi anlatıları, yaygınbir şekilde paylaşılan grup anlatıları ve yaşam öyküleri aracılığı ile araştırılmıştır. Bu çalışma;ötekileştirilmiş gruplara ait bireylerin yaşam öykülerindeki dönüm noktalarının, aşağılanma,korku, mağduriyet ve öfke gibi bireysel deneyimleri yaygın şekilde paylaşılan kolektiföyküler ile bağdaştırma/yeniden bağlama konusunda önemli bir rol oynadığını savunmaktadır.Marc Howard Ross’un geliştirdiği “psiko-kültürel anlatılar” ve “psiko-kültürel yorumlamalar”kavramları, kolektif duygulara ait Alevi anlatıların analizinde kullanılmıştır. Alevivatandaşların korkularını ve endişelerini somutlaştıran cisimleştiren “kötü adam” örneklerüzerine özellikle yoğunlaşarak mağduriyet hikâye anlatıları incelenmiştir. Bu araştırmayaait kuramsal varsayımlar ve bulgular; Türkiye’de ve Irak, Lübnan, Pakistan ve hatta Kuzeyİrlanda gibi diğer etnik ve mezhep topluluklarında var olan Alevi toplumlarının kimliklerineilişkin hoşnutsuzluklarının altında yatan sebeplere de ışık tutmaktadır.
Keywords : Alevi kimliği, psiko kültürel dramalar, anlatı, aşağılanma, mağduriyet, kolektif duygular