KEÇECİ BABA DERGÂHI’NDA DÜŞKÜNLÜK VE DÜŞKÜN KALDIRMA ERKÂNI

Authors : Funda ŞİRİNOĞLU

Pages : 415-439

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-03

Article Type : Other Papers

Abstract :13. yüzyılda Horasan erenlerinin Anadolu’ya gelişi ile birlikte Aleviliğin konargöçer topluluklar arasında yaygınlaşması ve kurumlaşması üzerine gelişen ocak sistemi, Alevi inancı ve sosyal yapısı üzerinde etkili olmuştur. Mürşit, pir, rehber, dede ve talip ekseninde sürdürülen ibadet sistemi, aynı zamanda sosyal hukuk çerçevesini de oluşturmaktadır. Ocakların adı bağlı oldukları erenlerin adı ile anılmaktadır. Ocak kurucularının ehlibeyt soyundan gelmeleri, keramet göstermeleri ve hizmet etmeleri gerekmekte, bunlardan bir ya da birkaç özelliğe sahip olanların genellikle ocak kurduğu görülmektedir. Dedelik görevi de söz konusu erenlerin soyundan gelen “Ocakzadeler” tarafından yürütülmeye devam etmektedir. Alevi yolu, “Hak, Muhammed, Ali” yoludur. Sosyal hayatta etkin olan Alevi ocak sistemi, adaleti uygularken kendi “suç” tanımını yapmış ve cezalarını da erkâna göre uygulamıştır. Günümüze kadar sözlü kültür ile gelen Alevilik yol ve erkânı pek az ocakta aynı şekilde devam etmektedir. Yine 13. yüzyılda Anadolu’ya gelip Ahilik teşkilatının son mensuplarından olduğu tahmin edilen Keçeci Baba, adı Fakihler olan ve daha sonra Keçeci köyü olarak bilinen bölgede bir zaviye kurmuştur. Seyyid Ahi Mahmud Veli’nin kurduğu “Keçeci Baba Ocağı”, Tokat ili Erbaa ilçesi Keçeci köyünde, Keçeci Baba Ocakzadesi olan dedeler tarafından, erkânıyla birlikte hâlâ varlığını sürdürmektedir. Aleviliğin düşkünlük kavramı ve düşkün kaldırma konusunun, yeterli olmamakla beraber, araştırılmış olsa da Keçeci Baba Ocağında daha önce kapsamlı olarak ele alınmadığı görülmüştür. Erkân uygulanırken taliplerin uyması gereken kuralların altıncı imam olan Cafer-i Sadık’a atfedilen Buyruk’a göre belirlendiği vurgulanmakta, Keçeci Baba’nın soyunun İmam Musa Kâzım’a kadar uzandığı belirtilmektedir. Çalışmada, Keçeci Baba Ocağı Dedelerinden Mahmut Koç’un uygulamalarıyla birlikte gözlemlenen ve tecrübe edilen düşkünlük, düşkün kaldırma ve cezalandırma kavramlarının, Kur’an-ı Kerim’den alınan temelleriyle birlikte açıklanarak ortaya konulması amaçlanmaktadır.
Keywords : Keçeci Baba Ahi Mahmud Veli, Alevi Ocağı, Keçeci Baba Ocağı, Düşkünlük, Düşkün Kaldırma