YAŞAYAN BEKTAŞİLİK BAĞLAMINDA AKSARAYLI ÂŞIK MEHMET ÇİL’DE HACI BEKTAŞ ALGISI

Authors : Selçuk PEKER, Ergin JABLE

Pages : 71-89

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2022-12-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk tasavvufunun önderlerinden Hacı Bektaş Veli’nin yolundan gidenlerce kurulmuş olan Bektaşilik tarikatına dair çeşitli inanmalar ve uygulamalar Anadolu’daki bazı Türkmen yerleşimlerinde hâlen canlı bir şekilde yaşamaktadır. Bektaşiliğin bir yaşam şekli olarak varlığını sürdürdüğü Aksaray’ın Gaziemir köyü de bunlardan birisidir. Gaziemir köyünün bir yandan Nevşehir’in Hacıbektaş ilçesine diğer yandan da Aksaray’ın Ortaköy ilçesi coğrafyası içerisindeki Yunus Emre Türbesi’ne ve Taptuk insert ignore into journalissuearticles values(Emre); köyü ve türbesine yakın olması, köydeki üç büyük mutasavvıfla ilgili inanma ve uygulamaların canlılığının bir sebebidir. Gaziemir köyünün Hacı Bektaş Veli Yerleşkesi’ne uzaklığı 100, Yunus Emre Türbesi’ne uzaklığı 87, Taptuk Emre Türbesi’ne uzaklığı 50 kilometredir. Gaziemir köyü sakinleri gündelik hayatları içerisinde çocuk sahibi olma, adak adama gibi çeşitli sebeplerle Hacı Bektaş Veli Türbesi’ni ziyaret etmekte, yılda bir kez düzenlenen Hacı Bektaş Veli’yi Anma Şenlikleri’ne de düzenli katılım sağlamaktadır. Gaziemir köyünde Alevi-Bektaşî kültürü içerisine doğmuş olan Âşık Mehmet Çil, dinî bir unvan olan babalık görevini düzenli olarak yapmış, yılda bir kez köye gelen dedenin temsilciliğini yürütmüştür. Askerlik ve ticaret amaçlı bazı ayrılıklar dışında hayatının büyük bölümünü köyünde geçiren, hayvancılık ve çiftçilikle uğraşan Mehmet Çil, hem içine doğduğu kültür hem de bu kültür içerisinde üstlendiği görev itibarıyla yaşayan Bektaşiliğin güçlü temsilcilerindendir. Bu çalışma, Gaziemir köyü örneğinde yaşayan Bektaşiliğe dair tespitler yapmayı; yaşayan Bektaşiliğin sürekliliğinde Hacı Bektaş Veli Yerleşkesi’nin somut varlığının etkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada doğal gözlem yöntemine dayalı saha araştırması yapılmış, Mehmet Çil’in konu ile ilgili şiirleri üzerinde metin merkezli incelemeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Hacı Bektaş Veli Yerleşkesi’nin somut varlığının inanışın sürekliliğine ve köydeki kültürel canlılığa önemli katkılar sağladığı görülmüştür.
Keywords : Hacı Bektaş Veli, Alevilik Bektaşilik, Aksaray, Âşıklık geleneği, Mehmet Çil