HOCA AHMET YESEVÎ KONULU YENİ BİR METHİYE (KIRIM EL YAZMASI)

Authors : Erdoğan Altınkaynak, Mirza Polat

Pages : 125-140

Doi:10.60163/tkhcbva.1404953

View : 58 | Download : 49

Publication Date : 2024-09-16

Article Type : Review Paper

Abstract :Hoca Ahmed Yesevî Türk tasavvuf ve tarikat yapılandırmasında pir olarak kabul edilen bir kanaat önderidir. En önemli eseri, günümüzde orijinali bulunmayan “Divan-ı Hikmet”tir. Divan-ı Hikmet adlı eserde yer alan hikmetlerin bazılarının kendisine ait olmadığı, yolunda gidenler tarafından O’nun adına yazılmış olabileceği söylenmektedir. Tarikat büyüğü, ulusu olarak onun hakkında çok sayıda methiye türünde eserler meydana getirilmiştir. Bu eserlerden hareketle Hoca Ahmed Yesevî ’nin hayatı hakkındaki bilgilerin tamamıyla menkıbevi olduğu söylenebilir. Hoca Ahmed Yesevî için yazılan methiyelerden birisi de Kırım’ın başkenti Akmescit’te (Simferepol) bulunan İsmail Gaspıralı Adına Cumhuriyet Kırım Tatar Kütüphanesi, (GBUK RK “Respuplikanskaya Kırımskotatarskaya Biblioteka İmena İ. Gaspirinskogo) el yazmalar bölümünde, Tur- Ac 25 numarayla kayıtlı cönkte yer almaktadır. Daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış olan bu metin, cönkün 110.v ortalarından 112.r sonlarına kadar devam etmektedir. 53 beyitten ibarettir. Cönk içerisinde başka methiyeler ve kıssalar da vardır. Ancak bunlar Hoca Ahmed ile ilgili değildir. Çağatay Türkçesi ile kaleme alınmıştır. Manzumede, Yesevî’nin anne ve babasının adları ve doğumu, daha sonra peygamber tarafından Arslan Baba’ya emaneten verilen hurmanın Yesevî’ye teslimi anlatılmaktadır. Manzumenin çoğunluğu Ürgenç tarafından gelen Mergazi’nin (Mervazi) Yesevî adını duyması, hakkında söylenenleri yerinde görmek ve onu sorguya çekmek istemesi ile ilgilidir.
Keywords : Hoca Ahmed Yesevî, cönk, methiye, Kırım, el yazma