RİSÂLE DER BEYAN-I İKRÂR VE Bİ-İSMİ’Ş-ŞAH BAŞLIKLI METNİN IŞIĞINDA BEKTAŞİLİKTE İKRÂR KAVRAMINA DAİR BAZI DEĞERLENDİRMELER

Authors : Özlem Özdemir

Pages : 85-98

Doi:10.60163/tkhcbva.1568439

View : 114 | Download : 100

Publication Date : 2024-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Günümüzde Türkiye ve çevre bölgelerde Alevi-Bektaşi adı altında toplanan zümreler üç ana kütleden oluşur. Bunlar Kızılbaş-Aleviler, Çelebi-Bektaşiler ve Babagân Bektaşilerdir. Kızılbaş-Aleviler ve Çelebi-Bektaşiler ocak sistemi adı verilen özgün bir sosyal örgütlenme modeline sahiptir. Babagân Bektaşiliği ise geçmişten beri daha çok şehirli çevrelerce temsil edilir ve klasik tarikatlar arasında kabul edilir. Babagân Bektaşiliğinin bağlıları tarafından, Osmanlı çağında kaleme alınan çok sayıda el yazması eser, hem özel hem de resmi kütüphanelerde günümüze kadar ulaşmıştır. Bu eserler, Babagân Bektaşiliğinin inanç, ibadet ve ahlaki esaslarını anlatan dikkate değer metinlerdir. Az sözle çok şey anlatmayı esas alan söz konusu eserlerin satır aralarında birçok inceliğe yer verilmiştir. Bu çalışmanın konusunu teşkil eden Risâle Der Beyan-ı İkrar Ve Bi-İsmi’ş-Şah [Bismişah ve İkrar’ı Açıklayan Kitapçık] adlı eser, Babagân Bektaşiliğinde ciltlerle anlatılacak ikrar kavramını az ama öz şekilde, güçlü inceliklerle anlatan kısa bir metindir. Risâle Der Beyan-ı İkrar Ve Bi-İsmi’ş-Şah adlı eser, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu’nda 06 Mil Yz A 4697/13 numarasıyla kayıtlıdır. 88a no’lu varakta 22 satır olarak yer alan ve 15 Safer 1274 (5 Ekim 1857) tarihi düşülen metnin müellifi, Seyyid Mehmed Rifat b. Mustafa Bektâşî’dir. Soru-cevap şeklinde kurgulanan bu kısa metin, ikrar kavramı etrafında tarikat müntesiplerine eğitim vermeyi amaçlamaktadır. Bu çalışmada Risâle Der Beyan-ı İkrar Ve Bi-İsmi’ş-Şah adlı eserin sadece çeviri yazısıyla yetinilmemiş, metnin içerik analizi yapılmış ve metin günümüz Türkçesine de aktarılmıştır.
Keywords : Bektaşi, Bektaşilik, İkrar, İkrar Cemi, Yol