Could Robots Empatize? A Review on The Employment of Social Robots in Mental Healthcare

Authors : Mücahit GÜLTEKİN

Pages : 593-618

Doi:10.17066/tpdrd.12250405

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Günümüzde yapay zekâ ve robotik alanındaki gelişmeler iş ve insan ilişkilerini dönüştürmeye başlamıştır. Robotların sadece endüstriyel alanda değil, sağlık, eğitim, eğlence, rehabilitasyon gibi alanlarda kullanılması “sosyal robot” kavramını gündeme getirmiştir. Kavramın üzerinde uzlaşılan ortak bir tanımı bulunmasa da, bir dereceye kadar özerkliğe sahip, insanlarla anlamlı sosyal etkileşimler kurabilen robotlar sosyal robotlar olarak kabul edilebilir. Bu bağlamda sosyal robotların ruh sağlığı hizmetlerinde kullanımına yönelik çalışmalar da yapılmaktadır. Sosyal robotların demans ve otizm spektrum bozukluğu başta olmak üzere anksiyete, stres, depresyon, öfke, yeme problemleri gibi sorunların terapisinde de etkililiği araştırılmaktadır. “Robotlar empati yapabilir mi?” sorusu ise insan-robot etkileşimine odaklanan araştırmaların önemli bir tartışma konusudur. Robot-insan etkileşiminin ruh sağlığı hizmetleri için yeni fırsatlar yarattığını savunanlar olduğu gibi, insanın yalnızlığını arttıracağı, gerçeklik ve sanallık arasındaki çizgiyi belirsizleştirebileceği, ontolojik kategoriler arasındaki ayrımı bulanıklaştırabileceği gibi eleştiriler de yapılmaktadır. Bu derleme yazıda yapay zekâ, robot, sosyal robot kavramlarını açıklamak; sosyal robotların ruh sağlığı hizmetlerinde kullanımına ilişkin yapılan çalışmalar hakkında bilgi vermek, “sosyal robotlar empati yapabilir mi?” sorusu çerçevesinde yapılan araştırmaları ve öne sürülen görüşleri tartışmak amaçlanmıştır.
Keywords : Sosyal Robot, Ruh Sağlığı, Robot, Yapay zeka, Empati